ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ฐานข้อมูล เรื่อง แกงบักแฮ อาหารพื้นบ้านสู่เมืองมรดกโลก"

จาก KPPStudies
ไบยังการนำทาง ไปยังการค้นหา
(สร้างหน้าด้วย " แกงบักแฮ หรือที่เรียกกันว่าแกงถั่วบักแฮ เป็นอาหาร...")
 
 
(ไม่แสดง 1 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้คนเดียวกัน)
แถว 1: แถว 1:
 
           แกงบักแฮ หรือที่เรียกกันว่าแกงถั่วบักแฮ เป็นอาหารพื้นบ้านประจำถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ที่ประชากรส่วนหนึ่งย้ายอพยพย้ายถิ่นฐานมาจากอำเภอทุ่งกระเซาะ จังหวัดตากและได้นำเอาภูมิปัญญาในการแปรรูปอาหารอันได้แก่ แกงบักแฮหรือแกงถั่วบักแฮนำติดตัวมาเป็นอาหารประจำถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรด้วยนั่นเอง
 
           แกงบักแฮ หรือที่เรียกกันว่าแกงถั่วบักแฮ เป็นอาหารพื้นบ้านประจำถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ที่ประชากรส่วนหนึ่งย้ายอพยพย้ายถิ่นฐานมาจากอำเภอทุ่งกระเซาะ จังหวัดตากและได้นำเอาภูมิปัญญาในการแปรรูปอาหารอันได้แก่ แกงบักแฮหรือแกงถั่วบักแฮนำติดตัวมาเป็นอาหารประจำถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรด้วยนั่นเอง
=='''ข้อมูลทั่วไป
+
=='''ข้อมูลทั่วไป'''==
 
==='''ชื่ออาหาร'''===
 
==='''ชื่ออาหาร'''===
 
           แกงบักแฮ หรือแกงถั่วบักแฮ
 
           แกงบักแฮ หรือแกงถั่วบักแฮ
แถว 14: แถว 14:
 
           หมู่บ้านท่าระแนะ เป็นหมู่บ้านที่อยู่ในตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่มีการผสมผสานกันระหว่างชาวบ้านที่อพยพมาจากทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยเป็นจำนวนมาก ทำให้วัฒนธรรมความเป็นอยู่ ประเพณี ภาษาพูดและวัฒนธรรมด้านอาหารไดรับอิทธิพลมาจาก 2 ภาคนี้เป็นอย่างมาก แกงบักแฮ หรือแกงถั่วบักแฮจึงเป็นอาหารอีกชนิดหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลมาจากอำเภอทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้อพยพนั่นเอง  
 
           หมู่บ้านท่าระแนะ เป็นหมู่บ้านที่อยู่ในตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่มีการผสมผสานกันระหว่างชาวบ้านที่อพยพมาจากทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยเป็นจำนวนมาก ทำให้วัฒนธรรมความเป็นอยู่ ประเพณี ภาษาพูดและวัฒนธรรมด้านอาหารไดรับอิทธิพลมาจาก 2 ภาคนี้เป็นอย่างมาก แกงบักแฮ หรือแกงถั่วบักแฮจึงเป็นอาหารอีกชนิดหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลมาจากอำเภอทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้อพยพนั่นเอง  
 
           เมื่อชาวบ้านอพยพย้ายถิ่นฐานมาอยู่ในหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ จึงมีการนำเมล็ดธัญพืชหรือเมล็ดถั่วมาปลูกในพื้นที่อยู่อาศัยของตนเองด้วย จนกลายเป็นวัตถุดิบสำคัญของการทำแกงบักแฮหรือแกงถั่วบักแฮในปัจจุบัน ซึ่งเมล็ดถั่วบักแฮนับว่าเป็นอาหารสมุนไพรที่มีประโยชน์และมีคุณค่าต่อพืชอื่นๆ ซึ่งสามารถอธิบายเป็นส่วนๆ ดังนี้
 
           เมื่อชาวบ้านอพยพย้ายถิ่นฐานมาอยู่ในหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ จึงมีการนำเมล็ดธัญพืชหรือเมล็ดถั่วมาปลูกในพื้นที่อยู่อาศัยของตนเองด้วย จนกลายเป็นวัตถุดิบสำคัญของการทำแกงบักแฮหรือแกงถั่วบักแฮในปัจจุบัน ซึ่งเมล็ดถั่วบักแฮนับว่าเป็นอาหารสมุนไพรที่มีประโยชน์และมีคุณค่าต่อพืชอื่นๆ ซึ่งสามารถอธิบายเป็นส่วนๆ ดังนี้
 
+
          '''1. ใบของถั่วบักแฮ''' - มีประโยชน์สามารถทำปุ๋ยได้ ถั่วบักแฮเป็นที่รู้จักกันดีตั้งแต่เหนือจรดอีสานซึ่งนิยมปลูกเสริมแปลงผลไม้เพื่อให้ใบร่วงหล่นมีเป็นปุ๋ยบนหน้าดินแก่พืชด้วยที่ว่าบักแฮมีรากแก้วที่ลึกและรากแขนงที่มากจึงสามารถหาอาหารได้ดีทนต่อหน้าแล้งและมีคุณค่าต่อพืชอื่น ดังนั้นชาวบ้านจึงนิยมปลูกถั่วบักแฮเพื่อเพิ่มธาตุอาหารในดินนั้นเอง
1. ใบของถั่วบักแฮ
+
          นอกจากนั้นแล้วใบของถั่วบักแฮยังมีสรรพคุณที่ช่วยแก้อาการไอ แผลในปากหรือหู แก้ขับลม แก้ท้องเสีย รักษาบาดแผลและแก้เส้นเอ็นพิการและใช้ขับผายลมลงเบื้องต่ำ  
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 1 แสดงลักษณะของต้นและใบของถั่วบักแฮ.jpg|thumb|center]]
รูปที่ 1 แสดงลักษณะของต้นและใบของถั่วบักแฮ (วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ. 2562, มกราคม 5)
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 1 แสดงลักษณะของต้นและใบของถั่วบักแฮ''' </p>
ใบของถั่วบักแฮ มีประโยชน์สามารถทำปุ๋ยได้ ถั่วบักแฮเป็นที่รู้จักกันดีตั้งแต่เหนือจรดอีสานซึ่งนิยมปลูกเสริมแปลงผลไม้เพื่อให้ใบร่วงหล่นมีเป็นปุ๋ยบนหน้าดินแก่พืชด้วยที่ว่าบักแฮมีรากแก้วที่ลึกและรากแขนงที่มากจึงสามารถหาอาหารได้ดีทนต่อหน้าแล้งและมีคุณค่าต่อพืชอื่น ดังนั้นชาวบ้านจึงนิยมปลูกถั่วบักแฮเพื่อเพิ่มธาตุอาหารในดินนั้นเอง(MEDTHAI, 2562)
+
          '''2. ราก''' - รากของถั่วบักแฮ จะมีรสชาติฝาดเฝื่อน แต่มีสรรพคุณในการรักษาไข้ ถอนพิษ ขับผายลม ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะขุ่นแดง ปัสสาวะน้อย และช่วยละลายนิ่วในไตได้
นอกจากนั้นแล้วใบของถั่วบักแฮยังมีสรรพคุณที่ช่วยแก้อาการไอ แผลในปากหรือหู แก้ขับลม แก้ท้องเสีย รักษาบาดแผลและแก้เส้นเอ็นพิการและใช้ขับผายลมลงเบื้องต่ำ  
+
          '''3. เมล็ด''' - เมล็ดถั่วบักแฮมีสรรพคุณช่วยในการบำรุงกำลัง ช่วยลดระดับคอเลสเตรอล ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต แก้น้ำเหลืองเสีย รักษาน้ำเหลือง และช่วยลดน้ำเบาออกน้อยได้ ซึ่งนับว่าเป็นสรรพคุณที่มีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตเป็นอย่างมาก
2. ราก
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 2 แสดงลักษณะของเมล็ดบักแฮ.jpg|thumb|center]]
รากของถั่วบักแฮ จะมีรสชาติฝาดเฝื่อน แต่มีสรรพคุณในการรักษาไข้ ถอนพิษ ขับผายลม  
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 2 แสดงลักษณะของเมล็ดบักแฮ''' </p>
ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะขุ่นแดง ปัสสาวะน้อย และช่วยละลายนิ่วในไตได้
+
          '''4. ฝักต้มหรือฝักสด''' - สำหรับการแก้ท้องร่วงนั้น ต้องยกสรรพคุณแก้ท้องร่วงนี้ให้กับฝักบักแฮ
3. เมล็ด
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 3 แสดงลักษณะของฝักบักแฮ.jpg|thumb|center]]
เมล็ดถั่วบักแฮมีสรรพคุณช่วยในการบำรุงกำลัง ช่วยลดระดับคอเลสเตรอล ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต แก้น้ำเหลืองเสีย รักษาน้ำเหลือง และช่วยลดน้ำเบาออกน้อยได้ ซึ่งนับว่าเป็นสรรพคุณที่มีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตเป็นอย่างมาก
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 3 แสดงลักษณะของฝักบักแฮ ''' </p>
 
+
==='''ประวัติความเป็นมาของแกงบักแฮ'''===
 
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 4 แสดงลักษณะของต้นบักแฮในรั้วบ้าน.jpg|500px|thumb|center]]
 
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 4 แสดงลักษณะของต้นบักแฮในรั้วบ้าน  ''' </p>
 
+
          เมื่อชาวบ้านกลุ่มนี้ได้อพยพย้ายถิ่นฐานจากอำเภอทุ่งกระเชาะ มาสู่ถิ่นฐานใหม่ คือ หมู่บ้านท่าระแนะตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ได้นำเมล็ดถั่วบักแฮติดตัวมาจากอำเภอทุ่งกระเชาะ จังหวัดตาก มาปลูกเพื่อปรับหน้าดินแล้วเกิดผลดก ชาวบ้านได้สังเกตพบว่า เมล็ดต้นถั่วบักแฮมีผลดกและร่วงตามพื้นดินเป็นจำนวนมากจึงเกิดความรู้สึกเสียดาย ชาวบ้านจึงได้ทดลองเก็บผลถั่วบักเเฮมาลองปรุงเป็นอาหารเพื่อรับประทาน และพบว่า ถั่วบักแฮสามารถทำเป็นอาหารคาวและหวานได้ แต่ส่วนมากชาวบ้านมักนิยมรับประทานเป็นอาหารคาวมากกว่า ข้อจำกัดของการทำอาหารจากถั่วบักแฮคือ การออกผล เนื่องจากถั่วบักแฮเป็นพืชที่ออกผลเพียงต้นปีเท่านั้น ดังนั้นชาวบ้านจึงนิยมทำดังภาพที่ 1 : แสดงลักษณะต้นบักแฮที่นิยมปลูกในรั้วบ้าน 1-2 ต้น  
 
+
          แกงบักแฮนี้ได้ไปถวายพระสงฆ์ในช่วงต้นปีหรือเทศกาลสงกรานต์ ปัจจุบันชาวบ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ มักปลูกไว้ในสวนครัวตามบ้านประมาณ 1-2 ต้น หรือปลูกแซมในไร่นาแทน  
 
+
=='''ข้อมูลการประกอบอาหาร'''==
 
+
          หมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร
รูปที่ 2 แสดงลักษณะของเมล็ดบักแฮ(สราวุฒิ ธนุสุมาลย์, 2562).
+
==='''เครื่องปรุง'''===
 
+
          เครื่องปรุงสำหรับแกงพื้นบ้านถั่วบักแฮนั้น เครื่องปรุงส่วนใหญ่ เป็นเครื่องปรุงที่พบได้ทั่วไปในท้องถิ่น อาทิ มะเขือส้ม มะขามเปียก ยอดชะอม และยอดส้มป่อย โดยมีรายละเอียดการใช้ส่วนผสมต่าง ๆ ดังตารางที่ 1
4. ฝักต้มหรือฝักสด
+
'''ตารางที่ 1 แสดงอัตราส่วนผสมของแกงบักแฮ'''
สำหรับการแก้ท้องร่วงนั้น ต้องยกสรรพคุณแก้ท้องร่วงนี้ให้กับฝักบักแฮ
+
{| class="wikitable"
 
+
|-
 
+
! รายการ !! อัตราส่วน
 
+
|-
 
+
| เมล็ดถั่วบักแฮ || 2 กระป๋องนม
 
+
|-
 
+
| พริกแกง* || 1 ทัพพี
 
+
|-
 
+
| หมูสามชั้น || 300 กรัม
 
+
|-
รูปที่ 3 แสดงลักษณะของฝักบักแฮ(สราวุฒิ ธนุสุมาลย์, 2562).
+
| เกลือป่น || ½ ช้อนชา
2.1 ประวัติความเป็นมาของแกงบักแฮ
+
|-
รูปที่ 4 แสดงลักษณะของต้นบักแฮในรั้วบ้าน(สราวุฒิ ธนุสุมาลย์, 2562).
+
| น้ำปลาร้า || 1 ทัพพี
เมื่อชาวบ้านกลุ่มนี้ได้อพยพย้ายถิ่นฐานจากอำเภอทุ่งกระเชาะ มาสู่ถิ่นฐานใหม่คือ      หมู่บ้านท่าระแนะตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ได้นำเมล็ดถั่วบักแฮติดตัวมาจากอำเภอทุ่งกระเชาะ จังหวัดตาก มาปลูกเพื่อปรับหน้าดินแล้วเกิดผลดก ชาวบ้านได้สังเกตพบว่า เมล็ดต้นถั่วบักแฮมีผลดกและร่วงตามพื้นดินเป็นจำนวนมากจึงเกิดความรู้สึกเสียดาย ชาวบ้านจึงได้ทดลองเก็บผลถั่วบักเเฮมาลองปรุงเป็นอาหารเพื่อรับประทาน และพบว่า ถั่วบักแฮสามารถทำเป็นอาหารคาวและหวานได้ แต่ส่วนมากชาวบ้านมักนิยมรับประทานเป็นอาหารคาวมากกว่า ข้อจำกัดของการทำอาหารจากถั่วบักแฮคือ การออกผล เนื่องจากถั่วบักแฮเป็นพืชที่ออกผลเพียงต้นปีเท่านั้น ดังนั้นชาวบ้านจึงนิยมทำรูปที่ 12 : แสดงลักษณะต้นบักแฮที่นิยมปลูกในรั้วบ้าน 1-2 ต้น (ที่มา วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
|-
แกงบักแฮนี้ได้ไปถวายพระสงฆ์ในช่วงต้นปีหรือเทศกาลสงกรานต์ ปัจจุบันชาวบ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ มักปลูกไว้ในสวนครัวตามบ้านประมาณ 1-2 ต้น หรือปลูกแซมในไร่นาแทน (รอด เกตกลมเกลา, 2562, มกราคม 5)
+
| มะเขือส้ม || 8 – 10 ลูก
3. ข้อมูลการประกอบอาหาร
+
|-
หมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร
+
| มะขามเปียก || 1 ก้อน
3.1 เครื่องปรุง
+
|-
เครื่องปรุงสำหรับแกงพื้นบ้านถั่วบักแฮนั้น เครื่องปรุงส่วนใหญ่ เป็นเครื่องปรุงที่พบได้ทั่วไปในท้องถิ่น อาทิ มะเขือส้ม มะขามเปียก ยอดชะอม และยอดส้มป่อย โดยมีรายละเอียดการใช้ส่วนผสมต่างๆ ดังตารางที่ 1
+
| ยอดส้มป่อย || 100 กรัม
ตารางที่ 1 แสดงอัตราส่วนผสมของแกงบักแฮ
+
|-
รายการ อัตราส่วน
+
| ยอดชะอม || 100 กรัม
เมล็ดถั่วบักแฮ 2 กระป๋องนม
+
|}
พริกแกง* 1 ทัพพี
+
          เครื่องปรุงดังกล่าวเป็นเครื่องปรุงที่ใช้สำหรับทำแกงโดยทั่วไป ที่สืบทอดกันมาเป็นเวลานาน ส่วนผสมของพริกแกงก็เช่นเดียวกัน ส่วนผสมของเครื่องปรุงนั้นยังคงความเป็นเอกลักษณ์ของแกงไทย จวบจนปัจจุบัน ซึ่งส่วนผสมดังกล่าวสามารถดูได้จากตารางที่ 2  
หมูสามชั้น 300 กรัม
+
'''ตารางที่ 2 แสดงอัตราส่วนผสมของพริกแกง'''
เกลือป่น ½ ช้อนชา
+
{| class="wikitable"
น้ำปลาร้า 1 ทัพพี
+
|-
มะเขือส้ม 8 – 10 ลูก
+
! รายการ !! อัตราส่วน
มะขามเปียก 1 ก้อน
+
|-
ยอดส้มป่อย 100 กรัม
+
| ตะไคร้ || 1 ต้น
ยอดชะอม 100 กรัม
+
|-
ที่มา : จากการสัมภาษณ์
+
| ข่าหัน || 3 – 4 ชิ้น
เครื่องปรุงดังกล่าวเป็นเครื่องปรุงที่ใช้สำหรับทำแกงโดยทั่วไป ที่สืบทอดกันมาเป็นเวลานาน ส่วนผสมของพริกแกงก็เช่นเดียวกัน ส่วนผสมของเครื่องปรุงนั้นยังคงความเป็นเอกลักษณ์ของแกงไทย จวบจนปัจจุบัน ซึ่งส่วนผสมดังกล่าวสามารถดูได้จากตารางที่ 2  
+
|-
ตารางที่ 2 แสดงอัตราส่วนผสมของพริกแกง
+
| ผิวมะกรูด || 1 ลูก
รายการ อัตราส่วน
+
|-
ตระไคร้ 1 ต้น
+
| พริกแห้ง || 15 เม็ด
ข่าหัน 3 – 4 ชิ้น
+
|-
ผิวมะกรูด 1 ลูก
+
| กะปิ || 1 ช้อนโต๊ะ
พริกแห้ง 15 เม็ด
+
|-
กะปิ 1 ช้อนโต๊ะ
+
| กระเทียม || 1 หัว
กระเทียม 1 หัว
+
|}
ที่มา : จากการสัมภาษณ์
+
          จากข้อมูลจากตารางที่ 2 แล้วนั้นเราสามารถนำมาเป็นส่วนประกอบของแกงถั่วบักแฮ ซึ่งมีวิธีการปรุงเครื่องปรุงและวิธีการทำตามตำราดั้งเดิม ดังนี้
จากข้อมูลจากตารางที่ 2 แล้วนั้นเราสามารถนำมาเป็นส่วนประกอบของแกงถั่วบักแฮ ซึ่งมีวิธีการปรุงเครื่องปรุงและวิธีการทำตามตำราดั้งเดิม ดังนี้
+
==='''ขั้นตอนการปรุง'''===
 
+
          1. น้ำเมล็ดมาต้มด้วยน้ำบาดาลเท่านั้น ใช้เวลาต้ม 2 ชั่วโมง
3.2 ขั้นตอนการปรุง
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 5 ต้มด้วยน้ำบาดาล.jpg|thumb|center]]
1. น้ำเมล็ดมาต้มด้วยน้ำบาดาลเท่านั้น ใช้เวลาต้ม 2 ชั่วโมง
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 5 ต้มด้วยน้ำบาดาล ''' </p>
 
+
          2. น้ำพริกแกงมาคั่วในกระทะ แล้วนำหมูสามชั้นมาคั่วพร้อมพริก
 
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 6 ผัดพริกแกง.jpg|thumb|center]]
 
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 6 ผัดพริกแกง ''' </p>
 
+
          3. เมื่อพริกแกงเริ่มสุกจนได้ที่ จากนั้นจึงนำหมูไปคั่วกับพริกแกงจนสุก
 
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 7 นำหมูมาผักรวมกับพริก.jpg|thumb|center]]
 
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 7 นำหมูมาผักรวมกับพริก ''' </p>
 
+
          4. เอาพริกแกงและหมูที่คั่วไว้ไปใส่ในหม้อต้ม ที่ต้มไว้ 2 ชั่วโมง ปรุงด้วยเกลือและน้ำปลาร้า แล้วคนให้เข้ากัน ใส่มะเขือส้มลงไป ตามด้วยมะขามเปียก และยอดส้มป่อยกับยอดชะอม แล้วคนให้เข้ากัน
 
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 8 นำหมูในใส่หม้อต้ม.jpg|thumb|center]]
 
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 8 นำหมูในใส่หม้อต้ม ''' </p>
รูปที่ 5 ต้มด้วยน้ำบาดาล (วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
          5. จากนั้นเราจะได้แกงถั่วบักแฮพร้อมรับประทาน
 
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 9 แสดงแกงถั่วบักแฮหลังเสร็จสมบูรณ์.jpg|thumb|center]]
 
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 9 แสดงแกงถั่วบักแฮหลังเสร็จสมบูรณ์ ''' </p>
 
+
          6. ตักใส่จานพร้อมเสิร์ฟ  
2. น้ำพริกแกงมาคั่วในกระทะ แล้วนำหมูสามชั้นมาคั่วพร้อมพริก
+
==='''การเสิร์ฟ/การรับประทานอาหาร'''===
 
+
          ชาวบ้านส่วนมากจะรับประทานคู่กับข้าวสวยและข้าวแคบ
 
+
[[ไฟล์:ภาพที่ 10 ข้าวสวยและข้าวแคบ.jpg|500px|thumb|center]]
 
+
<p align = "center"> '''ภาพที่ 10 ข้าวสวยและข้าวแคบสำหรับรับประทานกับแกงถั่วบักแฮ ''' </p>
 
+
          นอกจากแกงบักแฮจะเป็นอาหารพื้นถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร แล้วยังเป็นอาหารประจำถิ่นของคนเหนือ อย่างหมู่บ้านทุ่งกระฉ้อ จังหวัดตาก โดยมีวิธีการทำและอัตราส่วนเครื่องปรุงต่างๆ ใกล้เคียงกัน ซึ่งมีรายการและอัตราส่วนต่าง ๆ ดังนี้
 
+
'''หมู่บ้านทุ่งกระเซาะ ตำบลทุ่งกระเซาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตากตาก'''
 
+
          หมู่บ้านทุ่งกระเซาะ ตำบลทุ่งกระเซาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตากตาก เป็นอีก 1 ชุมชนที่มีวัฒนธรรมการกินแกงถั่วบักแฮเหมือนกัน ชาวบ้านในชุมชนบ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรแต่มีวัตถุดิบและเครื่องปรุงแตกต่างกันเล็กน้อย เนื่องจากชาวบ้านในชุมชนบ้านท่าระแนะจะนำน้ำปลาร้าและยอดชะอมแต่ชาวบ้านในชุมชนบ้านทุ่งกระเซาะ จะไม่มีเครื่องปรุงดังกล่าวเป็นส่วนประกอบ ดังปรากฏในตารางที่ 3
 
+
'''ตารางที่ 3 แสดงวัตถุดิบและเครื่องปรุงแกงบักแฮของหมู่บ้านทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก'''
 
+
{| class="wikitable"
 
+
|-
รูปที่ 6 ผัดพริกแกง(วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
! รายการ !! อัตราส่วน
+
|-
3. เมื่อพริกแกงเริ่มสุกจนได้ที่ จากนั้นจึงนำหมูไปคั่วกับพริกแกงจนสุก
+
| เมล็ดถั่วบักแฮ || 2 กระป๋องนม
+
|-
รูปที่ 7 นำหมูมาผักรวมกับพริก(วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
| พริกแกง|| 1 ทัพพี
4. เอาพริกแกงและหมูที่คั่วไว้ไปใส่ในหม้อต้ม ที่ต้มไว้ 2 ชั่วโมง ปรุงด้วยเกลือและน้ำปลาร้า แล้วคนให้เข้ากัน ใส่มะเขือส้มลงไป ตามด้วยมะขามเปียก และยอดส้มป่อยกับยอดชะอม แล้วคนให้เข้ากัน
+
|-
 
+
| หมูสามชั้น ||300 กรัม
 
+
|-
 
+
| เกลือป่น|| ½ ช้อนชา
 
+
|-
 
+
| มะเขือส้ม ||8 – 10 ลูก
 
+
|-
 
+
| มะขามเปียก|| 1 ก้อน
รูปที่ 8 นำหมูในใส่หม้อต้ม(วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
|-
5. จากนั้นเราจะได้แกงถั่วบักแฮพร้อมรับประทาน
+
| ยอดส้มป่อย|| 100 กรัม
 
+
|}
 
+
          จากการสัมภาษณ์ชาวบ้านในหมู่บ้านทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก พบว่า ลักษณะและขั้นตอนการปรุงแกงบักแฮมีลักษณะคล้ายกับชาวบ้านในชุมชนท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรเป็นอย่างมาก อาจจะเนื่องมาจากเป็นกลุ่มที่มีพื้นเพและชีวิตความเป็นอยู่ที่ใกล้เคียงกันโดยเฉพาะวัตถุดิบและขั้นตอนการทำพริกแกง ดังตารางที่ 4
 
+
'''ตารางที่ 4 แสดงเครื่องปรุงพริกแกงของหมู่บ้านทุ่งกระฉ้อ จังหวัดตาก'''
 
+
{| class="wikitable"
 
+
|-
 
+
! รายการ !! อัตราส่วน
 
+
|-
 
+
| ตะไคร้|| 1 ต้น
รูปที่ 9 แสดงแกงถั่วบักแฮหลังเสร็จสมบูรณ์(วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
|-
6. ตักใส่จานพร้อมเสิร์ฟ (รอด เกตกลมเกลา, 2562 มกราคม 5)
+
| ข่าหัน|| 3 – 4 ชิ้น
การเสิร์ฟ/การรับประทานอาหาร  
+
|-
ชาวบ้านส่วนมากจะรับประทานคู่กับข้าวสวยและข้าวแคบ
+
| ผิวมะกรูด|| 1 ลูก
 
+
|-
 
+
| พริกแห้ง|| 15 เม็ด
 
+
|-
 
+
| กระเทียม|| 1 หัว
 
+
|-
 
+
| เกลือ ||½ ช้อนชา
 
+
|}
รูปที่ 10 ข้าวสวยและข้าวแคบสำหรับรับประทานกับแกงถั่วบักแฮ(วีรวรรณ แจ้งโม้และคณะ, 2562)
+
'''ขั้นตอนการปรุง'''
นอกจากแกงบักแฮจะเป็นอาหารพื้นถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร แล้วยังเป็นอาหารประจำถิ่นของคนเหนือ อย่างหมู่บ้านทุ่งกระฉ้อ จังหวัดตาก โดยมีวิธีการทำและอัตราส่วนเครื่องปรุงต่างๆ ใกล้เคียงกัน ซึ่งมีรายการและอัตราส่วนต่างๆดังนี้
+
          1. นำเมล็ดมาต้ม ใช้เวลาต้ม 2 ชั่วโมง
หมู่บ้านทุ่งกระเซาะ ตำบลทุ่งกระเซาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตากตาก  
+
          2. นำพริกแกงมาคั่วในกระทะ แล้วนำหมูสามชั้นมาคั่วพร้อมพริก
หมู่บ้านทุ่งกระเซาะ ตำบลทุ่งกระเซาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตากตาก เป็นอีก 1 ชุมชนที่มีวัฒนธรรมการกินแกงถั่วบักแฮเหมือนกัน ชาวบ้านในชุมชนบ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ  
+
          3. เอาพริกแกงและหมูที่คั่วไว้ไปใส่ในหม้อต้ม ที่ต้มไว้ 2 ชั่วโมง ปรุงด้วยเกลือ และ น้ำปลาร้า แล้วคนให้เข้ากัน
อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรแต่มีวัตถุดิบและเครื่องปรุงแตกต่างกันเล็กน้อย เนื่องจากชาวบ้านในชุมชนบ้านท่าระแนะจะนำน้ำปลาร้าและยอดชะอมแต่ชาวบ้านในชุมชนบ้านทุ่งกระเซาะ จะไม่มีเครื่องปรุงดังกล่าวเป็นส่วนประกอบ ดังปรากฏในตารางที่ 3
+
          4. ใส่มะเขือส้มลงไป ตามด้วยมะขามเปียก และยอดส้มป่อย แล้วคนให้เข้ากัน
ตารางที่ 3 แสดงวัตถุดิบและเครื่องปรุงแกงบักแฮของหมู่บ้านทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก
+
          5. ตักใส่จานพร้อมเสิร์ฟ
รายการ อัตราส่วน
+
=='''ข้อมูลการสำรวจ'''==
เมล็ดถั่วบักแฮ 2 กระป๋องนม
+
==='''วันเดือนปีที่สำรวจ'''===
พริกแกง 1 ทัพพี
+
          วันเสาร์ที่ 5 มกราคม 2562
หมูสามชั้น 300 กรัม
+
==='''วันที่ปรับปรุงข้อมูล'''===
เกลือป่น ½ ช้อนชา
+
          วันเสาร์ที่ 5 มกราคม 2562
มะเขือส้ม 8 – 10 ลูก
+
==='''ผู้ควบคุมการดำเนินการสำรวจ'''===
มะขามเปียก 1 ก้อน
+
          อาจารย์วีรวรรณ แจ้งโม้
ยอดส้มป่อย 100 กรัม
+
          อาจารย์วิษณุเดช นันไชยแก้ว
ที่มา : จากการสัมภาษณ์
+
          อาจารย์ชูเกียรติ เนื้อไม้
จากการสัมภาษณ์ชาวบ้านในหมู่บ้านทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก พบว่า ลักษณะและขั้นตอนการปรุงแกงบักแฮมีลักษณะคล้ายกับชาวบ้านในชุมชนท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง  
+
==='''ผู้สำรวจข้อมูล'''===
จังหวัดกำแพงเพชรเป็นอย่างมาก อาจจะเนื่องมาจากเป็นกลุ่มที่มีพื้นเพและชีวิตความเป็นอยู่ที่ใกล้เคียงกันโดยเฉพาะวัตถุดิบและขั้นตอนการทำพริกแกง ดังตารางที่ 4
+
          นางสาวกัลนิกา มาน้อย
ตารางที่ 4 แสดงเครื่องปรุงพริกแกงของหมู่บ้านทุ่งกระฉ้อ จังหวัดตาก
+
          นางสาวรัตนาภรณ์ เพชรทูล
รายการ อัตราส่วน
+
          นางสาวพรนภา แสงทอง
ตระไคร้ 1 ต้น
+
==='''คำสำคัญ (Tag)'''===
ข่าหัน 3 – 4 ชิ้น
+
          แกงบักแฮ, ถั่วบักแฮ, กำแพงเพชร, นาบ่อคำ
ผิวมะกรูด 1 ลูก
 
พริกแห้ง 15 เม็ด
 
กระเทียม 1 หัว
 
เกลือ ½ ช้อนชา
 
ที่มา : จากการสัมภาษณ์
 
ขั้นตอนการปรุง
 
1. นำเมล็ดมาต้ม ใช้เวลาต้ม 2 ชั่วโมง
 
2. นำพริกแกงมาคั่วในกระทะ แล้วนำหมูสามชั้นมาคั่วพร้อมพริก
 
3. เอาพริกแกงและหมูที่คั่วไว้ไปใส่ในหม้อต้ม ที่ต้มไว้ 2 ชั่วโมง ปรุงด้วยเกลือ และ  
 
น้ำปลาร้า แล้วคนให้เข้ากัน
 
4. ใส่มะเขือส้มลงไป ตามด้วยมะขามเปียก และยอดส้มป่อย แล้วคนให้เข้ากัน
 
5. ตักใส่จานพร้อมเสิร์ฟ(อุไร ปั๋นนิ่ว, 2562, มกราคม 5)
 
4.ข้อมูลการสำรวจ
 
 
 
วันเดือนปีที่สำรวจ
 
วันเสาร์ที่ 5 มกราคม 2562
 
วันที่ปรับปรุงข้อมูล
 
วันเสาร์ที่ 5 มกราคม 2562
 
ผู้ควบคุมการดำเนินการสำรวจ
 
อาจารย์วีรวรรณ แจ้งโม้
 
อาจารย์วิษณุเดช นันไชยแก้ว
 
อาจารย์ชูเกียรติ เนื้อไม้
 
 
 
ผู้สำรวจข้อมูล :
 
นางสาวกัลนิกา มาน้อย
 
นางสาวรัตนาภรณ์ เพชรทูล
 
นางสาวพรนภา แสงทอง
 
 
 
คำสำคัญ (Tag)
 
แกงบักแฮ, ถั่วบักแฮ, กำแพงเพชร, นาบ่อคำ
 

รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 19:08, 12 เมษายน 2564

         แกงบักแฮ หรือที่เรียกกันว่าแกงถั่วบักแฮ เป็นอาหารพื้นบ้านประจำถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ที่ประชากรส่วนหนึ่งย้ายอพยพย้ายถิ่นฐานมาจากอำเภอทุ่งกระเซาะ จังหวัดตากและได้นำเอาภูมิปัญญาในการแปรรูปอาหารอันได้แก่ แกงบักแฮหรือแกงถั่วบักแฮนำติดตัวมาเป็นอาหารประจำถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรด้วยนั่นเอง

ข้อมูลทั่วไป[แก้ไข]

ชื่ออาหาร[แก้ไข]

         แกงบักแฮ หรือแกงถั่วบักแฮ

ชื่อเรียกอื่น ๆ[แก้ไข]

         ถั่วแระ, ถั่วแระผี, ถั่วแม่ตาย(กลาง), ถั่วแรด(ชุมพร), มะแฮะ, มะแฮะต้น และถั่วแระต้น(เหนือ)

แหล่ง/ถิ่นอาหาร[แก้ไข]

         หมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร

ประเภทอาหาร[แก้ไข]

         อาหารคาว

ผู้คิดค้น[แก้ไข]

         ชาวบ้านตำบลนาบ่อคำ(ไม่สามารถระบุชื่อบุคคลได้แน่นอน)

ข้อมูลจำเพาะ[แก้ไข]

         หมู่บ้านท่าระแนะ เป็นหมู่บ้านที่อยู่ในตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่มีการผสมผสานกันระหว่างชาวบ้านที่อพยพมาจากทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยเป็นจำนวนมาก ทำให้วัฒนธรรมความเป็นอยู่ ประเพณี ภาษาพูดและวัฒนธรรมด้านอาหารไดรับอิทธิพลมาจาก 2 ภาคนี้เป็นอย่างมาก แกงบักแฮ หรือแกงถั่วบักแฮจึงเป็นอาหารอีกชนิดหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลมาจากอำเภอทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้อพยพนั่นเอง 
         เมื่อชาวบ้านอพยพย้ายถิ่นฐานมาอยู่ในหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ จึงมีการนำเมล็ดธัญพืชหรือเมล็ดถั่วมาปลูกในพื้นที่อยู่อาศัยของตนเองด้วย จนกลายเป็นวัตถุดิบสำคัญของการทำแกงบักแฮหรือแกงถั่วบักแฮในปัจจุบัน ซึ่งเมล็ดถั่วบักแฮนับว่าเป็นอาหารสมุนไพรที่มีประโยชน์และมีคุณค่าต่อพืชอื่นๆ ซึ่งสามารถอธิบายเป็นส่วนๆ ดังนี้
         1. ใบของถั่วบักแฮ - มีประโยชน์สามารถทำปุ๋ยได้ ถั่วบักแฮเป็นที่รู้จักกันดีตั้งแต่เหนือจรดอีสานซึ่งนิยมปลูกเสริมแปลงผลไม้เพื่อให้ใบร่วงหล่นมีเป็นปุ๋ยบนหน้าดินแก่พืชด้วยที่ว่าบักแฮมีรากแก้วที่ลึกและรากแขนงที่มากจึงสามารถหาอาหารได้ดีทนต่อหน้าแล้งและมีคุณค่าต่อพืชอื่น ดังนั้นชาวบ้านจึงนิยมปลูกถั่วบักแฮเพื่อเพิ่มธาตุอาหารในดินนั้นเอง
         นอกจากนั้นแล้วใบของถั่วบักแฮยังมีสรรพคุณที่ช่วยแก้อาการไอ แผลในปากหรือหู แก้ขับลม แก้ท้องเสีย รักษาบาดแผลและแก้เส้นเอ็นพิการและใช้ขับผายลมลงเบื้องต่ำ 
ภาพที่ 1 แสดงลักษณะของต้นและใบของถั่วบักแฮ.jpg

ภาพที่ 1 แสดงลักษณะของต้นและใบของถั่วบักแฮ

         2. ราก - รากของถั่วบักแฮ จะมีรสชาติฝาดเฝื่อน แต่มีสรรพคุณในการรักษาไข้ ถอนพิษ ขับผายลม ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะขุ่นแดง ปัสสาวะน้อย และช่วยละลายนิ่วในไตได้
         3. เมล็ด - เมล็ดถั่วบักแฮมีสรรพคุณช่วยในการบำรุงกำลัง ช่วยลดระดับคอเลสเตรอล ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต แก้น้ำเหลืองเสีย รักษาน้ำเหลือง และช่วยลดน้ำเบาออกน้อยได้ ซึ่งนับว่าเป็นสรรพคุณที่มีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตเป็นอย่างมาก
ภาพที่ 2 แสดงลักษณะของเมล็ดบักแฮ.jpg

ภาพที่ 2 แสดงลักษณะของเมล็ดบักแฮ

         4. ฝักต้มหรือฝักสด - สำหรับการแก้ท้องร่วงนั้น ต้องยกสรรพคุณแก้ท้องร่วงนี้ให้กับฝักบักแฮ
ภาพที่ 3 แสดงลักษณะของฝักบักแฮ.jpg

ภาพที่ 3 แสดงลักษณะของฝักบักแฮ

ประวัติความเป็นมาของแกงบักแฮ[แก้ไข]

ภาพที่ 4 แสดงลักษณะของต้นบักแฮในรั้วบ้าน.jpg

ภาพที่ 4 แสดงลักษณะของต้นบักแฮในรั้วบ้าน

         เมื่อชาวบ้านกลุ่มนี้ได้อพยพย้ายถิ่นฐานจากอำเภอทุ่งกระเชาะ มาสู่ถิ่นฐานใหม่ คือ หมู่บ้านท่าระแนะตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ได้นำเมล็ดถั่วบักแฮติดตัวมาจากอำเภอทุ่งกระเชาะ จังหวัดตาก มาปลูกเพื่อปรับหน้าดินแล้วเกิดผลดก ชาวบ้านได้สังเกตพบว่า เมล็ดต้นถั่วบักแฮมีผลดกและร่วงตามพื้นดินเป็นจำนวนมากจึงเกิดความรู้สึกเสียดาย ชาวบ้านจึงได้ทดลองเก็บผลถั่วบักเเฮมาลองปรุงเป็นอาหารเพื่อรับประทาน และพบว่า ถั่วบักแฮสามารถทำเป็นอาหารคาวและหวานได้ แต่ส่วนมากชาวบ้านมักนิยมรับประทานเป็นอาหารคาวมากกว่า ข้อจำกัดของการทำอาหารจากถั่วบักแฮคือ การออกผล เนื่องจากถั่วบักแฮเป็นพืชที่ออกผลเพียงต้นปีเท่านั้น ดังนั้นชาวบ้านจึงนิยมทำดังภาพที่ 1 : แสดงลักษณะต้นบักแฮที่นิยมปลูกในรั้วบ้าน 1-2 ต้น 
         แกงบักแฮนี้ได้ไปถวายพระสงฆ์ในช่วงต้นปีหรือเทศกาลสงกรานต์ ปัจจุบันชาวบ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ มักปลูกไว้ในสวนครัวตามบ้านประมาณ 1-2 ต้น หรือปลูกแซมในไร่นาแทน 

ข้อมูลการประกอบอาหาร[แก้ไข]

         หมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร

เครื่องปรุง[แก้ไข]

         เครื่องปรุงสำหรับแกงพื้นบ้านถั่วบักแฮนั้น เครื่องปรุงส่วนใหญ่ เป็นเครื่องปรุงที่พบได้ทั่วไปในท้องถิ่น อาทิ มะเขือส้ม มะขามเปียก ยอดชะอม และยอดส้มป่อย โดยมีรายละเอียดการใช้ส่วนผสมต่าง ๆ ดังตารางที่ 1

ตารางที่ 1 แสดงอัตราส่วนผสมของแกงบักแฮ

รายการ อัตราส่วน
เมล็ดถั่วบักแฮ 2 กระป๋องนม
พริกแกง* 1 ทัพพี
หมูสามชั้น 300 กรัม
เกลือป่น ½ ช้อนชา
น้ำปลาร้า 1 ทัพพี
มะเขือส้ม 8 – 10 ลูก
มะขามเปียก 1 ก้อน
ยอดส้มป่อย 100 กรัม
ยอดชะอม 100 กรัม
         เครื่องปรุงดังกล่าวเป็นเครื่องปรุงที่ใช้สำหรับทำแกงโดยทั่วไป ที่สืบทอดกันมาเป็นเวลานาน ส่วนผสมของพริกแกงก็เช่นเดียวกัน ส่วนผสมของเครื่องปรุงนั้นยังคงความเป็นเอกลักษณ์ของแกงไทย จวบจนปัจจุบัน ซึ่งส่วนผสมดังกล่าวสามารถดูได้จากตารางที่ 2 

ตารางที่ 2 แสดงอัตราส่วนผสมของพริกแกง

รายการ อัตราส่วน
ตะไคร้ 1 ต้น
ข่าหัน 3 – 4 ชิ้น
ผิวมะกรูด 1 ลูก
พริกแห้ง 15 เม็ด
กะปิ 1 ช้อนโต๊ะ
กระเทียม 1 หัว
         จากข้อมูลจากตารางที่ 2 แล้วนั้นเราสามารถนำมาเป็นส่วนประกอบของแกงถั่วบักแฮ ซึ่งมีวิธีการปรุงเครื่องปรุงและวิธีการทำตามตำราดั้งเดิม ดังนี้

ขั้นตอนการปรุง[แก้ไข]

         1. น้ำเมล็ดมาต้มด้วยน้ำบาดาลเท่านั้น ใช้เวลาต้ม 2 ชั่วโมง
ภาพที่ 5 ต้มด้วยน้ำบาดาล.jpg

ภาพที่ 5 ต้มด้วยน้ำบาดาล

         2. น้ำพริกแกงมาคั่วในกระทะ แล้วนำหมูสามชั้นมาคั่วพร้อมพริก
ภาพที่ 6 ผัดพริกแกง.jpg

ภาพที่ 6 ผัดพริกแกง

         3. เมื่อพริกแกงเริ่มสุกจนได้ที่ จากนั้นจึงนำหมูไปคั่วกับพริกแกงจนสุก
ภาพที่ 7 นำหมูมาผักรวมกับพริก.jpg

ภาพที่ 7 นำหมูมาผักรวมกับพริก

         4. เอาพริกแกงและหมูที่คั่วไว้ไปใส่ในหม้อต้ม ที่ต้มไว้ 2 ชั่วโมง ปรุงด้วยเกลือและน้ำปลาร้า แล้วคนให้เข้ากัน ใส่มะเขือส้มลงไป ตามด้วยมะขามเปียก และยอดส้มป่อยกับยอดชะอม แล้วคนให้เข้ากัน
ภาพที่ 8 นำหมูในใส่หม้อต้ม.jpg

ภาพที่ 8 นำหมูในใส่หม้อต้ม

         5. จากนั้นเราจะได้แกงถั่วบักแฮพร้อมรับประทาน
ภาพที่ 9 แสดงแกงถั่วบักแฮหลังเสร็จสมบูรณ์.jpg

ภาพที่ 9 แสดงแกงถั่วบักแฮหลังเสร็จสมบูรณ์

         6. ตักใส่จานพร้อมเสิร์ฟ 

การเสิร์ฟ/การรับประทานอาหาร[แก้ไข]

         ชาวบ้านส่วนมากจะรับประทานคู่กับข้าวสวยและข้าวแคบ
ภาพที่ 10 ข้าวสวยและข้าวแคบ.jpg

ภาพที่ 10 ข้าวสวยและข้าวแคบสำหรับรับประทานกับแกงถั่วบักแฮ

         นอกจากแกงบักแฮจะเป็นอาหารพื้นถิ่นของหมู่บ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร แล้วยังเป็นอาหารประจำถิ่นของคนเหนือ อย่างหมู่บ้านทุ่งกระฉ้อ จังหวัดตาก โดยมีวิธีการทำและอัตราส่วนเครื่องปรุงต่างๆ ใกล้เคียงกัน ซึ่งมีรายการและอัตราส่วนต่าง ๆ ดังนี้

หมู่บ้านทุ่งกระเซาะ ตำบลทุ่งกระเซาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตากตาก

         หมู่บ้านทุ่งกระเซาะ ตำบลทุ่งกระเซาะ อำเภอบ้านตาก จังหวัดตากตาก เป็นอีก 1 ชุมชนที่มีวัฒนธรรมการกินแกงถั่วบักแฮเหมือนกัน ชาวบ้านในชุมชนบ้านท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรแต่มีวัตถุดิบและเครื่องปรุงแตกต่างกันเล็กน้อย เนื่องจากชาวบ้านในชุมชนบ้านท่าระแนะจะนำน้ำปลาร้าและยอดชะอมแต่ชาวบ้านในชุมชนบ้านทุ่งกระเซาะ จะไม่มีเครื่องปรุงดังกล่าวเป็นส่วนประกอบ ดังปรากฏในตารางที่ 3

ตารางที่ 3 แสดงวัตถุดิบและเครื่องปรุงแกงบักแฮของหมู่บ้านทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก

รายการ อัตราส่วน
เมล็ดถั่วบักแฮ 2 กระป๋องนม
พริกแกง 1 ทัพพี
หมูสามชั้น 300 กรัม
เกลือป่น ½ ช้อนชา
มะเขือส้ม 8 – 10 ลูก
มะขามเปียก 1 ก้อน
ยอดส้มป่อย 100 กรัม
         จากการสัมภาษณ์ชาวบ้านในหมู่บ้านทุ่งกระเซาะ จังหวัดตาก พบว่า ลักษณะและขั้นตอนการปรุงแกงบักแฮมีลักษณะคล้ายกับชาวบ้านในชุมชนท่าระแนะ ตำบลนาบ่อคำ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรเป็นอย่างมาก อาจจะเนื่องมาจากเป็นกลุ่มที่มีพื้นเพและชีวิตความเป็นอยู่ที่ใกล้เคียงกันโดยเฉพาะวัตถุดิบและขั้นตอนการทำพริกแกง ดังตารางที่ 4

ตารางที่ 4 แสดงเครื่องปรุงพริกแกงของหมู่บ้านทุ่งกระฉ้อ จังหวัดตาก

รายการ อัตราส่วน
ตะไคร้ 1 ต้น
ข่าหัน 3 – 4 ชิ้น
ผิวมะกรูด 1 ลูก
พริกแห้ง 15 เม็ด
กระเทียม 1 หัว
เกลือ ½ ช้อนชา

ขั้นตอนการปรุง

         1. นำเมล็ดมาต้ม ใช้เวลาต้ม 2 ชั่วโมง
         2. นำพริกแกงมาคั่วในกระทะ แล้วนำหมูสามชั้นมาคั่วพร้อมพริก
         3. เอาพริกแกงและหมูที่คั่วไว้ไปใส่ในหม้อต้ม ที่ต้มไว้ 2 ชั่วโมง ปรุงด้วยเกลือ และ น้ำปลาร้า แล้วคนให้เข้ากัน
         4. ใส่มะเขือส้มลงไป ตามด้วยมะขามเปียก และยอดส้มป่อย แล้วคนให้เข้ากัน
         5. ตักใส่จานพร้อมเสิร์ฟ

ข้อมูลการสำรวจ[แก้ไข]

วันเดือนปีที่สำรวจ[แก้ไข]

         วันเสาร์ที่ 5 มกราคม 2562

วันที่ปรับปรุงข้อมูล[แก้ไข]

         วันเสาร์ที่ 5 มกราคม 2562

ผู้ควบคุมการดำเนินการสำรวจ[แก้ไข]

         อาจารย์วีรวรรณ  แจ้งโม้
         อาจารย์วิษณุเดช  นันไชยแก้ว
         อาจารย์ชูเกียรติ  เนื้อไม้

ผู้สำรวจข้อมูล[แก้ไข]

         นางสาวกัลนิกา  มาน้อย
         นางสาวรัตนาภรณ์  เพชรทูล
         นางสาวพรนภา  แสงทอง

คำสำคัญ (Tag)[แก้ไข]

          แกงบักแฮ, ถั่วบักแฮ, กำแพงเพชร, นาบ่อคำ