ระบำพุทธบูชา

ข้อมูลทั่วไป

ชื่อการแสดง

         ระบำพุทธบูชา - นบพระมาฆ-ปุรณมี

ชื่อเรียกอื่น ๆ

         ระบำพุทธบูชา ระบำนบพระ-มาฆ-ปุรณมี

ประเภทการแสดง

         - เป็นการแสดงสร้างสรรค์เพื่อใช้ในงานประเพณีเพื่อเป็นอัตลักษณ์จังหวัดกำแพงเพชร
         - เพื่อใช้ในโอกาสเผยแพร่ศิลปะและวัฒนธรรมระดับชาติ และระดับนานาชาติ

โอกาสที่ใช้ในการแสดง

         - ใช้ในโอกาสพิธีเปิดงานประเพณีนบพระ-เล่นเพลง
         - ใช้ในโอกาสการแสดงเวทีงานเทศกาลของจังหวัดกำแพงเพชร

ผู้คิดค้น

         - ประพันธ์เพลง โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ชัชชัย พวกดี
         - ท่ารำ โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา

สถานที่ริเริ่ม/สถานที่จัดแสดง

         - อุทยานประวัติศาสตร์จังหวัดกำแพงเพชรเมืองมรดกโลก
         - วัดพระบรมธาตุเจดีย์หลวง นครชุม จังหวัดกำแพงเพชร
         - งานศิลปวัฒนธรรมอุดมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่
         - งานศิลปวัฒนธรรมอุดมศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	
         - แสดงเวทีกลางประเพณีนบพระ-เล่นเพลง		

ข้อมูลการแสดง

         ระบำพุทธบูชาเป็นการแสดงที่ประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อใช้ในโอกาสต่าง ๆ และสามารถนำไปประกอบการแสดงในงานประเพณีนบพระ-เล่นเพลงได้

ประวัติความเป็นมา

         ระบำพุทธบูชา-มาฆ-ปรุณมี มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการแสดงในงานประเพณีนบพระ-เล่นเพลงวันเพ็ญเดือนสามหรือวันมาฆบูชา วิธีดำเนินการใช้หลักการสร้างสรรค์โดยยึดหลักการสร้างสรรค์ระบำชุดใหม่ที่มีองค์ประกอบของการแสดงระบำ การออกแบบท่ารำ การออกแบบเครื่องแต่งกาย การทำเพลงและดนตรีประกอบการแสดง การแปรรูปแบบแถว อุปกรณ์ประกอบการแสดง การคัดเลือกนักแสดง ในการดำเนินการได้ศึกษาท่าหลักจากท่ารำพื้นฐาน รำแม่บท รำเพลงช้าเพลงเร็วและมีท่าประดิษฐ์ขึ้นใหม่เพื่อให้เป็นท่าเฉพาะในชุดการแสดงเช่น ท่ารำบูชาไหว้พระโดยเลียนแบบท่ามาจากภาพรูปปั้นนางรำที่ปรากฏให้พิพิธภัณฑ์สถานจังหวัดกำแพงเพชร เครื่องแต่งกายได้เลียนแบบมาจากภาพแกะสลักของรูปปั้นนางรำ บางส่วน การแปรรูปแถวให้เกิดความงามและเปลี่ยนแปลงสายตาผู้ชม ในการแสดงชุดนี้ได้แบ่งการแสดงออกเป็นสองช่วง ช่วงที่หนึ่งเป็นการเกริ่นนำเพื่อบูชาพระไตรรัตน์มีบทร้องกำกับในการแสดงและตีภาษาท่าตามบทร้อง ช่วงที่สองเป็นการแสดงตามทำนองเพลงที่กำหนดไว้มีท่อนช้าและเร็วตามลำดับลักษณะ การแสดงของกระบวนท่ารำได้ประดิษฐ์ขึ้นให้สอดคล้องกับทำนองเพลงและมีความหมายชองท่ารำในการบูชาพระรัตนตรัย
         การสร้างสรรค์ระบำชุดนี้สามารถนำไปใช้เพื่อการแสดงในพิธีเปิดงานนบพระ-เล่นเพลง และสามารถนำไปใช้แสดงในโอกาสต่าง ๆ ได้และยังเป็นการแสดงชุดหนึ่งที่เป็นการสืบสานนาฏศิลป์ไทยและยังเป็นการทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรมของไทยได้อีกทางหนึ่งด้วย

อุปกรณ์ประกอบ

ภาพที่ 1 พานดอกบัวบูชา อุปกรณ์ประกอบการแสดง

         ใช้พานพุ่มดอกบัวบูชา การบูชาพระพุทธเจ้ามีอยู่ 2 วิธี คือ			
         - อามิสบูชา คือ การบูชาด้วยสิ่งของ อันได้แก่ ดอกไม้ ธูป เทียน ภัตตาหาร คาว หวาน สิ่งที่เป็นวัตถุทั้งปวงเป็นการเสียสละ ฝึกตนให้รู้จักการแบ่งปัน การบริจาค และการให้ทาน
         - ปฏิบัติบูชา คือการบูชาด้วยการกระทำ ด้วยการประพฤติปฏิบัติ ลงมือกระทำจริง ปฏิบัติจริง ทั้งทางกาย วาจา และที่สำคัญที่สุด คือ ทางใจ ทางจิตวิญญาณ

ขั้นตอน/วิธี/กระบวนการ

         - เก็บรวมรวมข้อมูลจากเอกสาร
         - ศึกษาข้อมูลงานประเพณีนพระ-เล่นเพลงโดยการสัมภาษณ์ นายรุ่งธรรม ศรีวรรธศิลป์
         - ประพันธ์เพลง
         - ออกแบบท่ารำ
         - ออกแบบเครื่องแต่งกาย
         - คัดเลือกนักแสดง
         - ฝึกซ้อม
         - ออกแสดง 

ท่าทางการแสดงจำเพาะ

         - การศึกษาและกระบวนการสร้างสรรค์ 
         - ท่ารำ ประดิษฐ์ท่ารำโดยใช้ท่ารำในท่ารำแม่บท และภาษาท่าทางนาฏศิลป์ มาร้อยเรียงให้สอดคล้องและมีความหมายในการสักการบูชาพระพุทธศาสนา เพื่อให้เกิดความงามตามลักษณะนาฏศิลป์ไทย    
         - ท่ารำพิเศษ โดยแกะท่ารำมาจากรูปปั้นที่ปรากฏในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจังหวัดกำแพงเพชร ท่าไหว้ ท่าภมรเคล้า

ข้อมูลผู้แสดง

         นักศึกษาชมรมนาฏศิลป์และการละคร มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร

เพศผู้แสดง

         ใช้นักแสดงหญิงล้วน

จำนวนผู้แสดง

         บนเวที จำนวน 8 คน 10 คน  
         โดยแสดงกลางแจ้ง ณ วัดพระบรมธาตุในพิธีเปิดงานประเพณี นบพระ-เล่นเพลง ประจำปี 2561 จำนวน 3,365 คน และปี 2562 จำนวน 665 คน

ลักษณะผู้แสดง

         นิยมใช้นักแสดงเป็นสุภาพสตรี

การแต่งกายผู้แสดง/เครื่องประดับ

         - นายรุ่งธรรม ศรีวรรธนศิลป์
         - ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา
         แนวคิดการออกแบบเครื่องแต่งกาย เนื่องจากการแสดงเป็นการบูชาพระรัตนตรัย จึงมีความสงบ การออกแบบจึงเลือกให้มีสีนวลตา เย็นตา ลักษณะคล้ายชุดไทยจีบหน้านาง แต่ตกแต่งให้ดูแปลกตา ห้อยด้วยชายผ้าจีบหนึ่งชิ้น ใส่เสื้อสีครีม คอปิดมิดชิด มีแขนเพื่อให้เกิดความสุภาพเรียบร้อย เพราะแสดงที่วัดวาอาราม ประดับด้วยเครื่องประดับพองาม