ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร

ข้อมูลพื้นฐาน

ชื่อชุดการแสดง

         ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร กำแพงเพชรรวมชาติพันธุ์ชนหลายเผ่า อยู่นานเนาวัฒนธรรมที่หลากหลาย ชนหลายกลุ่มลุ่มแม่ปิงมิเสื่อมคลาย สื่อความหมายต่างสายน้ำเนิ่นนานมา เป็นการแสดงโดยสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร ได้สนับสนุนให้สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อให้เป็นการแสดงเพื่อสื่อความหมายของกลุ่มชนชาติพันธุ์ที่ต่างวัฒนธรรมต่างวิถีชีวิต เครื่องแต่งกายที่แตกต่างสวยสดงดงามตามเอกลักษณ์ของชนเผ่าที่มีเอกลักษณ์

ชื่อเรียกอื่น ๆ

         ระบำรวมชาติพันธ์ชาวเขาในกำแพงเพชร   

ประเภทการแสดง

         “ระบำ” เป็นการแสดงชุดสร้างสรรค์ 

โอกาสที่ใช้ในการแสดง

         - การแสดงต้อนรับแขกผู้มาเยือนจังหวัดกำแพงเพชร
         - ใช้ในโอกาสเผยแพร่ศิลปะและวัฒนธรรม
         - ใช้ในการแสดงในงานประเพณีของจังหวัดกำแพงเพชร
         - ใช้แสดงเพื่อการเรียนการสอน

ผู้คิดค้น

         - ท่ารำ โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์  ใจวิสุทธิ์หรรษา
         - ประพันธ์เพลง โดย อาจารย์อนุลักษณ์  อาสาสู้
         - เครื่องแต่งกาย โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์  ใจวิสุทธ์หรรษา

สถานที่ริเริ่ม/สถานที่แสดง

         - มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร
         - งานมหกรรมวัฒนธรรมอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
         - เวทีกลางงานประเพณีจังหวัดกำแพงเพชร

ข้อมูลการแสดง

ประวัติความเป็นมา

         เป็นการแสดงชุดใหม่ที่ประดิษฐ์ขึ้นเพื่อให้เป็นชุดการแสดงประจำจังหวัดกำแพงเพชรอีกชุดหนึ่งเพื่อนำเสนอในเรื่องของกลุ่มชาติพันธุ์ กำแพงเพชรเป็นเมืองที่มีกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลาย มีวิถีชีวิต เครื่องแต่งกาย อาหารที่เป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น จึงเป็นแรงบันดาลใจให้ประดิษฐ์ชุดการแสดงโดยนำเอาวิถีการแต่งกายของแต่ละชาติพันธุ์มาเรียงร้อยลำดับต่อเนื่องให้เป็นการแสดงชุดใหม่ แต่งคำประพันธ์ขึ้นใหม่ บรรจุเพลงใหม่ บรรจุท่ารำใหม่ ให้สอดคล้องกับเนื้อร้องทำนอง ให้เกิดสุนทรียทางด้านการแสดงนาฏศิลป์ไทย การแสดงชุดนี้เน้นความงดงามของเครื่องแต่งการแต่ละชาติพันธุ์ โดยมีเผ่าม้ง เผ่าลีซอ เผ่ามูเซอ เผ่ากะเหรี่ยง ลั๊ว เย้า ไทยทรงดำ ลาวคั่ง ไทยยวน การแสดงชุดนี้มีความเป็นเอกลักษณ์โดยเด่นคือ การแต่งกายประจำชาติพันธุ์ที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์ชัดเจน

อุปกรณ์การแสดง

         ไม่มีอุปกรณ์การแสดง

ขั้นตอน/วิธี/กระบวนการ

         - รวบรวมข้อมูลจากเอกาสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
         - ศึกษาข้อมูลลงพื้นที่เก็บรวมรวมข้อมูลจาก สถานที่จริง
         - วิเคราะห์ข้อมูล แต่งเนื้อร้อง ทำนองเพลง
         - ประดิษฐ์ท่ารำ
         - ออกแบบเครื่องแต่งกายประกอบการแสดง
         - ฝึกซ้อมการแสดง
         - จัดการแสดงและประเมินผล

ท่าการแสดงจำเพาะ

         การออกแบบท่ารำ ใช้ภาษาท่าตีความหมายตามคำร้องไม่การแสดงซับซ้อน เนื่องจากเป็นการแสดงชนเผ่าชาติพันธุ์ มุ่งเน้นความงดงามไปที่เครื่องแต่งกาย

ข้อมูลการแสดง

เพศผู้แสดง

         เพศหญิง

จำนวนนักแสดง

         จำนวน 9 คน หรือ 18 คน

ลักษณะผู้แสดง

         ใช้ผู้หญิงแสดงล้วนเพื่อเป็นการแสดงที่มุ่งเน้นการแสดงเอกลักษณ์การแต่งกายชาติพันธุ์ของสุภาพสตรี

การแต่งกายผู้แสดง/เครื่องประดับ

         แต่งกายตามชาติพันธุ์

ข้อมูลเพลง/ดนตรี

เพลงที่ใช้ประกอบการแสดง

         เป็นเพลงที่แต่งขึ้นใหม่เฉพาะเพื่อใช้ในการแสดงชุดระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร ชื่อเพลง “ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร”

เนื้อเพลง

เกริ่น

- ดรม	- - - ซ	- - - ล	- - -ม	- - - ซ	- - - ม	- - - ล	/ / / /
- - - ม	- - - ซ	- - - ม	- - - ล	ม ซ ม ล	ม ซ ม ล	ม ซ ม ล	ม ซ ม ล
- - - ซ	- - - รํ	- - - มํ	- - - ดํ	/ / / /	/ / / /	/ / / /	/ / / /

ร้อง

- - - มํ	- - - รํ	- - - ดํ	- - - ล	- - - ร	- - - ม	- - - ซ	- - - ล
- - - ซ	- - - ม	- - - ซํ	- - - รํ	- - - ม	- - - ซ	- - - ล	- - - ดํ

            กำแพงเพชรรวมชาติพันธุ์ชนหลายเผ่า	อยู่นานเนาวัฒนธรรมที่หลากหลาย
         ชนหลายกลุ่มลุ่มแม่ปิงมิเสื่อมคลาย		สื่อความหมายต่างสายน้ำเนิ่นนานมา

1. เผ่าม้ง แคนม้งเกริ่น

- - - ซ	- ม – ล	- ซ – ม	ร ด – ร	- - - ม	- ซ – ล	- ซ – ล	- ด - ร
- - - ซ	- ม – ล	- ซ – ม	ร ด – ร	- - - ม	- ซ – ล	- ซ – ม	ร ด – ร

             ชาวเผ่าม้งนุ่งห่มสีดำขลับ                  งามประดับลูกปัดเหรียญทรงคุณค่า
         กระทบเสียงเมื่อเคลื่อนไหวมีราคา  	        บ่งบอกค่าฐานะทางสังคม

2. เผ่าเย้า กลองและเกราะ

- - - รํ	- รํ- ล	- - - รํ	- รํ – ดํ	- - - รํ	- รํ – ล	- ดํ – ฟ	- ล - ซ
- - - รํ	- รํ- ล	- - - รํ	- รํ – ดํ	- - - ฟ	- ซ – ล	- ดํ – ร	- ฟ – ซ

             ชาวเผ่าเย้านุ่งกางเกงสีดำหมด           พู่สวยสดสีแดงดูงามสม
         ปักลวดลายหน้าผ้าให้กลืนกลม    		แลนุ่งห่มคล้ายคนจีนดูเข้าที

3. เผ่ากะเหรี่ยง พิณเตะนาเกริ่น

- - - ล	- ดํ – ร	- ฟ – ซ	- ล – ดํ	- - - ล	- ดํ – ร	- ฟ – รํ	- ล – ดํ
- - - ล	- ดํ – ร	- ฟ – รํ	- ล – ดํ	- - - ซ	- ล – ซ	- ฟ – ซ	ฟ ร – ด

             เผ่ากะเหรี่ยงนุ่งห่มด้วยสีขาว   	        เมื่อถึงคราวแต่งงานต้องเปลี่ยนสี
        นุ่งสีดำหรือแดงความหมายมี  		        เสื้อผ้านี้ทรงกระสอบตัดง่ายดาย

4. เผ่ามูเซอ กลองเกริ่น

- - - ร	- - ฟ ซ	- ล ซ ฟ	- ซ - -	ฟ ร ด ร	- ฟ – ซ	ล ซ ฟ ซ	- - ล ดํ
- - - ล	- ด – ร	ฟ ร ด ล	- ด - -	ซ ซ ล ซ	ฟ ร ฟ ซ	ล ซ ฟ ร	- ด - -

             เผ่ามูเซอนุ่งดำคู่ควรค่า      	        ตัดสีฟ้าเสริมเด่นเป็นลวดลาย
        เครื่องเงินมีประดับไว้รอบกาย   		งามทั้งหลายอัตลักษณ์กลุ่มชน  

5. เผ่าลั๊ว เกราะ

- - - -	- ม – ล	- ม – ล	- ม – ซ	- ม – ล	- ม – ซ	- ม – ซ	- ล – ด
- - - -	- ล – ร	- ล – ร	ล – ด	ล – ร ล – ด	ฟ – ร ฟ ร – ด

             เผ่าลั๊วสวมเสื้อขาวนุ่งผ้าสั้น   	        ใช้ผ้าพันทรงกระบอกทุกแห่งหน
         สวมทับเสื้อแขนยาวขลิบแดงปน  		ประดับตนลูกปัดหินและกำไล

6. เผ่าลีซอ กลอง

- - - -	- - - ซ	- ฟ – ร	- ฟ – ซ	- - - ด	- ร – ซ	- ด – ล	ซ ฟ - ซ
- - - -	- - - ซ	- ฟ – ร	- ฟ – ซ	- - - ด	- ล – ร	- ดํ – ล	ซ ฟ – ซ

             เผ่าลีซอสวมเสื้อยาวถึงตาตุ่ม	         ยาวและคลุมผ้าคาดเอวสีสดใส
        สวมเสื้อคอกลมทับผ่าขวาเอาไว้    		ประดับได้ด้วยเครื่องเงินกระดุมกลม

7. ไทยวน แคนแปด

- - - ซ	- ม ร ด	ล ด ร ม	ซ ม ร ด	ล ด ร ม	ซ ม ร ด	ล ด ร ซ ม ร ด
ล ซ – ซ

            ไทยยวนแต่งกายคล้ายลานนา      	ซิ่นทอหัวผ้าลวดลายงามสม
         สวมเสื้อแขนกระบอกสไบห่ม     		เกล้ามวยผมประดับดอกไม้มากมี

8. ไทยทรงดำ แคนแปด ไหซอง

(- - - -	- ล – ดํ	- ล – ดํ	- ล – ซ	- ล – ซ	- ดํ – ล	- ซ – ด	- ร – ม )
- - - -	- ม – ซ	- ล – ซ	- ม – ร	- - - ด	- ล – ด	- ร – ม	- ร – ด
- - - -	- ล – ด	- - - -	- ร – ม	- - ซ ล	- ซ – ม	- ซ – ร	- ร – ร

             ไทยทรงดำจดจำมั่นหมาย  	        พวกเราทั้งหลายสวมใส่”เสื้อฮี”
         สีดำเป็นอัตลักษณ์ยึดมั่นในประเพณี    	งานสำคัญของเรานี้สวมชุดฮีพร้อมเพรียงกัน

9. ลาวครั่ง(คั่ง) แคนแปด ไหซอง

- - - -	- - - ล	- - - ซ	- ม – ล	- - - ซ	- ด – ล	- - - ซ	- ม – ล
- - - -	- ซ – ม	- - - ร	- ด – ม	- - - ร	- ซ – ม	- - - ร	- ด – ล
- - - ด	- ร – ม	- ร – ด	- ซ – ล	- - - ด	- ร – ม	- ร – ด	- ซ – ล

             ชาวครั่งพวกเราเผ่านี้หนอ      	        นุ่งห่มทอด้วยผ้าไหมมัดหมี่
         ลายโดดเด่นนุ่งห่มมากมี  			ผืนดินแดนนี้สุขยั้งยืนนาน
                                                       (สรุป)
                                                    (ซึงเกริ่น)

ร้องเพลง

- - - -	- ล – ด	- - - ร	- ล - -	- ท ล ซ	ล ท ล ด	- ร ล ดํ	- ร ล ดํ
- - - ม	- ม – ม	- ซ – ม	- ร – ด	- - - ม	- ม – ม	- ซ – ม	- ร – ด
- ซ ล ท	- ล – ล	ท ล ซ ม	- ซ – ล

             ทุกชาติพันธุ์ล้วนพี่น้องเป็นผองเผ่า      อยู่นานเนากำแพงเพชรสมัครสมาน
         บนผืนดินชากังราวมาเนิ่นนาน		        สุขสำราญสามัคคีพีน้องไทย

สะล้อเดี่ยว

- - - ซ	- - - ม	- ซ – ล	- - - -	- ม – ซ	- - - -	- - - ด	- - - ล
- - - ล	- ด – ร	- - - ม	- ล – ด

                                                       กลับต้น

เพลงเร็ว

(- - - -	- - - ม	- ซ – ม	- ซ – ล	- ด – ล	- ด – ล	- ด – ล	- ร – ด)
- ซ – ซ	- ซ – ซ	- ร ด ล	- ซ – ซ	- ซ – ซ	- ซ – ซ	- ร ด ล	- ม – ร
- ซ – ซ	- ซ – ซ	- ร ด ล	- ซ – ซ	- ซ – ซ	- ม – ม	- ซ – ล	- ร – ด

รัว จบ

- ดรม	- - - ซ	- - - ล	- - -ม	- - - ซ	- - - ม	- - - ล	/ / / /
- - - ด	- - - - ล	- ด – ร	- ม – ด

ประพันธ์ รวบรวม/เรียบเรียง โดย อนุลักษณ์ อาสาสู้
ม.ค. 61 – ม.ค. 62

ผู้แต่งเพลง

         อาจารย์อนุลักษณ์  อาสาสู้

เครื่องดนตรีประกอบ

         - วงดนตรีพื้นเมืองภาคเหนือ
         - วงดนตรีพื้นเมืองภาคอีสาน

ข้อมูลการสำรวจ

วันที่สำรวจ

         ปี พ.ศ.2559

วันที่ปรับปรุงข้อมูล

         ตุลาคม - ธันวาคม 2560

ผู้สำรวจข้อมูล

         ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา