ระบำพุทธบูชา
ข้อมูลทั่วไป
ชื่อการแสดง
ระบำพุทธบูชา - นบพระมาฆ-ปุรณมี
ชื่อเรียกอื่น ๆ
ระบำพุทธบูชา ระบำนบพระ-มาฆ-ปุรณมี
ประเภทการแสดง
- เป็นการแสดงสร้างสรรค์เพื่อใช้ในงานประเพณีเพื่อเป็นอัตลักษณ์จังหวัดกำแพงเพชร - เพื่อใช้ในโอกาสเผยแพร่ศิลปะและวัฒนธรรมระดับชาติ และระดับนานาชาติ
โอกาสที่ใช้ในการแสดง
- ใช้ในโอกาสพิธีเปิดงานประเพณีนบพระ-เล่นเพลง - ใช้ในโอกาสการแสดงเวทีงานเทศกาลของจังหวัดกำแพงเพชร
ผู้คิดค้น
- ประพันธ์เพลง โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ชัชชัย พวกดี - ท่ารำ โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา
สถานที่ริเริ่ม/สถานที่จัดแสดง
- อุทยานประวัติศาสตร์จังหวัดกำแพงเพชรเมืองมรดกโลก - วัดพระบรมธาตุเจดีย์หลวง นครชุม จังหวัดกำแพงเพชร - งานศิลปวัฒนธรรมอุดมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ - งานศิลปวัฒนธรรมอุดมศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย - แสดงเวทีกลางประเพณีนบพระ-เล่นเพลง
ข้อมูลการแสดง
ระบำพุทธบูชาเป็นการแสดงที่ประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อใช้ในโอกาสต่าง ๆ และสามารถนำไปประกอบการแสดงในงานประเพณีนบพระ-เล่นเพลงได้
ประวัติความเป็นมา
ระบำพุทธบูชา-มาฆ-ปรุณมี มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการแสดงในงานประเพณีนบพระ-เล่นเพลงวันเพ็ญเดือนสามหรือวันมาฆบูชา วิธีดำเนินการใช้หลักการสร้างสรรค์โดยยึดหลักการสร้างสรรค์ระบำชุดใหม่ที่มีองค์ประกอบของการแสดงระบำ การออกแบบท่ารำ การออกแบบเครื่องแต่งกาย การทำเพลงและดนตรีประกอบการแสดง การแปรรูปแบบแถว อุปกรณ์ประกอบการแสดง การคัดเลือกนักแสดง ในการดำเนินการได้ศึกษาท่าหลักจากท่ารำพื้นฐาน รำแม่บท รำเพลงช้าเพลงเร็วและมีท่าประดิษฐ์ขึ้นใหม่เพื่อให้เป็นท่าเฉพาะในชุดการแสดงเช่น ท่ารำบูชาไหว้พระโดยเลียนแบบท่ามาจากภาพรูปปั้นนางรำที่ปรากฏให้พิพิธภัณฑ์สถานจังหวัดกำแพงเพชร เครื่องแต่งกายได้เลียนแบบมาจากภาพแกะสลักของรูปปั้นนางรำ บางส่วน การแปรรูปแถวให้เกิดความงามและเปลี่ยนแปลงสายตาผู้ชม ในการแสดงชุดนี้ได้แบ่งการแสดงออกเป็นสองช่วง ช่วงที่หนึ่งเป็นการเกริ่นนำเพื่อบูชาพระไตรรัตน์มีบทร้องกำกับในการแสดงและตีภาษาท่าตามบทร้อง ช่วงที่สองเป็นการแสดงตามทำนองเพลงที่กำหนดไว้มีท่อนช้าและเร็วตามลำดับลักษณะ การแสดงของกระบวนท่ารำได้ประดิษฐ์ขึ้นให้สอดคล้องกับทำนองเพลงและมีความหมายชองท่ารำในการบูชาพระรัตนตรัย การสร้างสรรค์ระบำชุดนี้สามารถนำไปใช้เพื่อการแสดงในพิธีเปิดงานนบพระ-เล่นเพลง และสามารถนำไปใช้แสดงในโอกาสต่าง ๆ ได้และยังเป็นการแสดงชุดหนึ่งที่เป็นการสืบสานนาฏศิลป์ไทยและยังเป็นการทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรมของไทยได้อีกทางหนึ่งด้วย
อุปกรณ์ประกอบ
ภาพที่ 1 พานดอกบัวบูชา อุปกรณ์ประกอบการแสดง
ใช้พานพุ่มดอกบัวบูชา การบูชาพระพุทธเจ้ามีอยู่ 2 วิธี คือ - อามิสบูชา คือ การบูชาด้วยสิ่งของ อันได้แก่ ดอกไม้ ธูป เทียน ภัตตาหาร คาว หวาน สิ่งที่เป็นวัตถุทั้งปวงเป็นการเสียสละ ฝึกตนให้รู้จักการแบ่งปัน การบริจาค และการให้ทาน - ปฏิบัติบูชา คือการบูชาด้วยการกระทำ ด้วยการประพฤติปฏิบัติ ลงมือกระทำจริง ปฏิบัติจริง ทั้งทางกาย วาจา และที่สำคัญที่สุด คือ ทางใจ ทางจิตวิญญาณ
ขั้นตอน/วิธี/กระบวนการ
- เก็บรวมรวมข้อมูลจากเอกสาร - ศึกษาข้อมูลงานประเพณีนพระ-เล่นเพลงโดยการสัมภาษณ์ นายรุ่งธรรม ศรีวรรธศิลป์ - ประพันธ์เพลง - ออกแบบท่ารำ - ออกแบบเครื่องแต่งกาย - คัดเลือกนักแสดง - ฝึกซ้อม - ออกแสดง
ท่าทางการแสดงจำเพาะ
- การศึกษาและกระบวนการสร้างสรรค์ - ท่ารำ ประดิษฐ์ท่ารำโดยใช้ท่ารำในท่ารำแม่บท และภาษาท่าทางนาฏศิลป์ มาร้อยเรียงให้สอดคล้องและมีความหมายในการสักการบูชาพระพุทธศาสนา เพื่อให้เกิดความงามตามลักษณะนาฏศิลป์ไทย - ท่ารำพิเศษ โดยแกะท่ารำมาจากรูปปั้นที่ปรากฏในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจังหวัดกำแพงเพชร ท่าไหว้ ท่าภมรเคล้า
ข้อมูลผู้แสดง
นักศึกษาชมรมนาฏศิลป์และการละคร มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร
เพศผู้แสดง
ใช้นักแสดงหญิงล้วน
จำนวนผู้แสดง
บนเวที จำนวน 8 คน 10 คน โดยแสดงกลางแจ้ง ณ วัดพระบรมธาตุในพิธีเปิดงานประเพณี นบพระ-เล่นเพลง ประจำปี 2561 จำนวน 3,365 คน และปี 2562 จำนวน 665 คน
ลักษณะผู้แสดง
นิยมใช้นักแสดงเป็นสุภาพสตรี
การแต่งกายผู้แสดง/เครื่องประดับ
- นายรุ่งธรรม ศรีวรรธนศิลป์ - ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา แนวคิดการออกแบบเครื่องแต่งกาย เนื่องจากการแสดงเป็นการบูชาพระรัตนตรัย จึงมีความสงบ การออกแบบจึงเลือกให้มีสีนวลตา เย็นตา ลักษณะคล้ายชุดไทยจีบหน้านาง แต่ตกแต่งให้ดูแปลกตา ห้อยด้วยชายผ้าจีบหนึ่งชิ้น ใส่เสื้อสีครีม คอปิดมิดชิด มีแขนเพื่อให้เกิดความสุภาพเรียบร้อย เพราะแสดงที่วัดวาอาราม ประดับด้วยเครื่องประดับพองาม