ฐานข้อมูล เรื่อง ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร
รุ่นแก้ไขเมื่อ 17:13, 6 เมษายน 2564 โดย Admin (คุย | มีส่วนร่วม)
ข้อมูลพื้นฐาน
ชื่อชุดการแสดง
ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร กำแพงเพชรรวมชาติพันธุ์ชนหลายเผ่า อยู่นานเนาวัฒนธรรมที่หลากหลาย ชนหลายกลุ่มลุ่มแม่ปิงมิเสื่อมคลาย สื่อความหมายต่างสายน้ำเนิ่นนานมา เป็นการแสดงโดยสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร ได้สนับสนุนให้สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อให้เป็นการแสดงเพื่อสื่อความหมายของกลุ่มชนชาติพันธุ์ที่ต่างวัฒนธรรมต่างวิถีชีวิต เครื่องแต่งกายที่แตกต่างสวยสดงดงามตามเอกลักษณ์ของชนเผ่าที่มีเอกลักษณ์
ชื่อเรียกอื่น ๆ
ระบำรวมชาติพันธ์ชาวเขาในกำแพงเพชร
ประเภทการแสดง
“ระบำ” เป็นการแสดงชุดสร้างสรรค์
โอกาสที่ใช้ในการแสดง
- การแสดงต้อนรับแขกผู้มาเยือนจังหวัดกำแพงเพชร
- ใช้ในโอกาสเผยแพร่ศิลปะและวัฒนธรรม
- ใช้ในการแสดงในงานประเพณีของจังหวัดกำแพงเพชร
- ใช้แสดงเพื่อการเรียนการสอน
ผู้คิดค้น
- ท่ารำ โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา
- ประพันธ์เพลง โดย อาจารย์อนุลักษณ์ อาสาสู้
- เครื่องแต่งกาย โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธ์หรรษา
สถานที่ริเริ่ม/สถานที่แสดง
- มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร
- งานมหกรรมวัฒนธรรมอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
- เวทีกลางงานประเพณีจังหวัดกำแพงเพชร
ข้อมูลการแสดง
ประวัติความเป็นมา
เป็นการแสดงชุดใหม่ที่ประดิษฐ์ขึ้นเพื่อให้เป็นชุดการแสดงประจำจังหวัดกำแพงเพชรอีกชุดหนึ่งเพื่อนำเสนอในเรื่องของกลุ่มชาติพันธุ์ กำแพงเพชรเป็นเมืองที่มีกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลาย มีวิถีชีวิต เครื่องแต่งกาย อาหารที่เป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น จึงเป็นแรงบันดาลใจให้ประดิษฐ์ชุดการแสดงโดยนำเอาวิถีการแต่งกายของแต่ละชาติพันธุ์มาเรียงร้อยลำดับต่อเนื่องให้เป็นการแสดงชุดใหม่ แต่งคำประพันธ์ขึ้นใหม่ บรรจุเพลงใหม่ บรรจุท่ารำใหม่ ให้สอดคล้องกับเนื้อร้องทำนอง ให้เกิดสุนทรียทางด้านการแสดงนาฏศิลป์ไทย การแสดงชุดนี้เน้นความงดงามของเครื่องแต่งการแต่ละชาติพันธุ์ โดยมีเผ่าม้ง เผ่าลีซอ เผ่ามูเซอ เผ่ากะเหรี่ยง ลั๊ว เย้า ไทยทรงดำ ลาวคั่ง ไทยยวน การแสดงชุดนี้มีความเป็นเอกลักษณ์โดยเด่นคือ การแต่งกายประจำชาติพันธุ์ที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์ชัดเจน
อุปกรณ์การแสดง
ไม่มีอุปกรณ์การแสดง
ขั้นตอน/วิธี/กระบวนการ
- รวบรวมข้อมูลจากเอกาสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
- ศึกษาข้อมูลลงพื้นที่เก็บรวมรวมข้อมูลจาก สถานที่จริง
- วิเคราะห์ข้อมูล แต่งเนื้อร้อง ทำนองเพลง
- ประดิษฐ์ท่ารำ
- ออกแบบเครื่องแต่งกายประกอบการแสดง
- ฝึกซ้อมการแสดง
- จัดการแสดงและประเมินผล
ท่าการแสดงจำเพาะ
การออกแบบท่ารำ ใช้ภาษาท่าตีความหมายตามคำร้องไม่การแสดงซับซ้อน เนื่องจากเป็นการแสดงชนเผ่าชาติพันธุ์ มุ่งเน้นความงดงามไปที่เครื่องแต่งกาย
ข้อมูลการแสดง
เพศผู้แสดง
เพศหญิง
จำนวนนักแสดง
จำนวน 9 คน หรือ 18 คน
ลักษณะผู้แสดง
ใช้ผู้หญิงแสดงล้วนเพื่อเป็นการแสดงที่มุ่งเน้นการแสดงเอกลักษณ์การแต่งกายชาติพันธุ์ของสุภาพสตรี
การแต่งกายผู้แสดง/เครื่องประดับ
แต่งกายตามชาติพันธุ์
ข้อมูลเพลง/ดนตรี
เพลงที่ใช้ประกอบการแสดง
เป็นเพลงที่แต่งขึ้นใหม่เฉพาะเพื่อใช้ในการแสดงชุดระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร ชื่อเพลง “ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร”
เนื้อเพลง
เกริ่น
| - ดรม | - - - ซ | - - - ล | - - -ม | - - - ซ | - - - ม | - - - ล | / / / / |
| - - - ม | - - - ซ | - - - ม | - - - ล | ม ซ ม ล | ม ซ ม ล | ม ซ ม ล | ม ซ ม ล |
| - - - ซ | - - - รํ | - - - มํ | - - - ดํ | / / / / | / / / / | / / / / | / / / / |
ร้อง
| - - - มํ | - - - รํ | - - - ดํ | - - - ล | - - - ร | - - - ม | - - - ซ | - - - ล |
| - - - ซ | - - - ม | - - - ซํ | - - - รํ | - - - ม | - - - ซ | - - - ล | - - - ดํ |
กำแพงเพชรรวมชาติพันธุ์ชนหลายเผ่า อยู่นานเนาวัฒนธรรมที่หลากหลาย
ชนหลายกลุ่มลุ่มแม่ปิงมิเสื่อมคลาย สื่อความหมายต่างสายน้ำเนิ่นนานมา
1. เผ่าม้ง แคนม้งเกริ่น
| - - - ซ | - ม – ล | - ซ – ม | ร ด – ร | - - - ม | - ซ – ล | - ซ – ล | - ด - ร |
| - - - ซ | - ม – ล | - ซ – ม | ร ด – ร | - - - ม | - ซ – ล | - ซ – ม | ร ด – ร |
ชาวเผ่าม้งนุ่งห่มสีดำขลับ งามประดับลูกปัดเหรียญทรงคุณค่า
กระทบเสียงเมื่อเคลื่อนไหวมีราคา บ่งบอกค่าฐานะทางสังคม
2. เผ่าเย้า กลองและเกราะ
| - - - รํ | - รํ- ล | - - - รํ | - รํ – ดํ | - - - รํ | - รํ – ล | - ดํ – ฟ | - ล - ซ |
| - - - รํ | - รํ- ล | - - - รํ | - รํ – ดํ | - - - ฟ | - ซ – ล | - ดํ – ร | - ฟ – ซ |
ชาวเผ่าเย้านุ่งกางเกงสีดำหมด พู่สวยสดสีแดงดูงามสม
ปักลวดลายหน้าผ้าให้กลืนกลม แลนุ่งห่มคล้ายคนจีนดูเข้าที
3. เผ่ากะเหรี่ยง พิณเตะนาเกริ่น
| - - - ล | - ดํ – ร | - ฟ – ซ | - ล – ดํ | - - - ล | - ดํ – ร | - ฟ – รํ | - ล – ดํ |
| - - - ล | - ดํ – ร | - ฟ – รํ | - ล – ดํ | - - - ซ | - ล – ซ | - ฟ – ซ | ฟ ร – ด |
เผ่ากะเหรี่ยงนุ่งห่มด้วยสีขาว เมื่อถึงคราวแต่งงานต้องเปลี่ยนสี
นุ่งสีดำหรือแดงความหมายมี เสื้อผ้านี้ทรงกระสอบตัดง่ายดาย
4. เผ่ามูเซอ กลองเกริ่น
| - - - ร | - - ฟ ซ | - ล ซ ฟ | - ซ - - | ฟ ร ด ร | - ฟ – ซ | ล ซ ฟ ซ | - - ล ดํ |
| - - - ล | - ด – ร | ฟ ร ด ล | - ด - - | ซ ซ ล ซ | ฟ ร ฟ ซ | ล ซ ฟ ร | - ด - - |
เผ่ามูเซอนุ่งดำคู่ควรค่า ตัดสีฟ้าเสริมเด่นเป็นลวดลาย
เครื่องเงินมีประดับไว้รอบกาย งามทั้งหลายอัตลักษณ์กลุ่มชน
5. เผ่าลั๊ว เกราะ
| - - - - | - ม – ล | - ม – ล | - ม – ซ | - ม – ล | - ม – ซ | - ม – ซ | - ล – ด |
| - - - - | - ล – ร | - ล – ร | ล – ด | ล – ร ล – ด | ฟ – ร ฟ ร – ด |
เผ่าลั๊วสวมเสื้อขาวนุ่งผ้าสั้น ใช้ผ้าพันทรงกระบอกทุกแห่งหน
สวมทับเสื้อแขนยาวขลิบแดงปน ประดับตนลูกปัดหินและกำไล
6. เผ่าลีซอ กลอง
| - - - - | - - - ซ | - ฟ – ร | - ฟ – ซ | - - - ด | - ร – ซ | - ด – ล | ซ ฟ - ซ |
| - - - - | - - - ซ | - ฟ – ร | - ฟ – ซ | - - - ด | - ล – ร | - ดํ – ล | ซ ฟ – ซ |
เผ่าลีซอสวมเสื้อยาวถึงตาตุ่ม ยาวและคลุมผ้าคาดเอวสีสดใส
สวมเสื้อคอกลมทับผ่าขวาเอาไว้ ประดับได้ด้วยเครื่องเงินกระดุมกลม
7. ไทยวน แคนแปด
| - - - ซ | - ม ร ด | ล ด ร ม | ซ ม ร ด | ล ด ร ม | ซ ม ร ด | ล ด ร ซ ม ร ด |
| ล ซ – ซ |
ไทยยวนแต่งกายคล้ายลานนา ซิ่นทอหัวผ้าลวดลายงามสม
สวมเสื้อแขนกระบอกสไบห่ม เกล้ามวยผมประดับดอกไม้มากมี
8. ไทยทรงดำ แคนแปด ไหซอง
| (- - - - | - ล – ดํ | - ล – ดํ | - ล – ซ | - ล – ซ | - ดํ – ล | - ซ – ด | - ร – ม ) |
| - - - - | - ม – ซ | - ล – ซ | - ม – ร | - - - ด | - ล – ด | - ร – ม | - ร – ด |
| - - - - | - ล – ด | - - - - | - ร – ม | - - ซ ล | - ซ – ม | - ซ – ร | - ร – ร |
ไทยทรงดำจดจำมั่นหมาย พวกเราทั้งหลายสวมใส่”เสื้อฮี”
สีดำเป็นอัตลักษณ์ยึดมั่นในประเพณี งานสำคัญของเรานี้สวมชุดฮีพร้อมเพรียงกัน
9. ลาวครั่ง(คั่ง) แคนแปด ไหซอง
| - - - - | - - - ล | - - - ซ | - ม – ล | - - - ซ | - ด – ล | - - - ซ | - ม – ล |
| - - - - | - ซ – ม | - - - ร | - ด – ม | - - - ร | - ซ – ม | - - - ร | - ด – ล |
| - - - ด | - ร – ม | - ร – ด | - ซ – ล | - - - ด | - ร – ม | - ร – ด | - ซ – ล |
ชาวครั่งพวกเราเผ่านี้หนอ นุ่งห่มทอด้วยผ้าไหมมัดหมี่
ลายโดดเด่นนุ่งห่มมากมี ผืนดินแดนนี้สุขยั้งยืนนาน
(สรุป)
(ซึงเกริ่น)
ร้องเพลง
| - - - - | - ล – ด | - - - ร | - ล - - | - ท ล ซ | ล ท ล ด | - ร ล ดํ | - ร ล ดํ |
| - - - ม | - ม – ม | - ซ – ม | - ร – ด | - - - ม | - ม – ม | - ซ – ม | - ร – ด |
| - ซ ล ท | - ล – ล | ท ล ซ ม | - ซ – ล |
ทุกชาติพันธุ์ล้วนพี่น้องเป็นผองเผ่า อยู่นานเนากำแพงเพชรสมัครสมาน
บนผืนดินชากังราวมาเนิ่นนาน สุขสำราญสามัคคีพีน้องไทย
สะล้อเดี่ยว
| - - - ซ | - - - ม | - ซ – ล | - - - - | - ม – ซ | - - - - | - - - ด | - - - ล | |
| - - - ล | - ด – ร | - - - ม | - ล – ด |
กลับต้น
เพลงเร็ว
| (- - - - | - - - ม | - ซ – ม | - ซ – ล | - ด – ล | - ด – ล | - ด – ล | - ร – ด) |
| - ซ – ซ | - ซ – ซ | - ร ด ล | - ซ – ซ | - ซ – ซ | - ซ – ซ | - ร ด ล | - ม – ร |
| - ซ – ซ | - ซ – ซ | - ร ด ล | - ซ – ซ | - ซ – ซ | - ม – ม | - ซ – ล | - ร – ด |
รัว จบ
| - ดรม | - - - ซ | - - - ล | - - -ม | - - - ซ | - - - ม | - - - ล | / / / / |
| - - - ด | - - - - ล | - ด – ร | - ม – ด |
ประพันธ์ รวบรวม/เรียบเรียง โดย อนุลักษณ์ อาสาสู้
ม.ค. 61 – ม.ค. 62
ผู้แต่งเพลง
อาจารย์อนุลักษณ์ อาสาสู้
เครื่องดนตรีประกอบ
- วงดนตรีพื้นเมืองภาคเหนือ
- วงดนตรีพื้นเมืองภาคอีสาน
ข้อมูลการสำรวจ
วันที่สำรวจ'
ปี พ.ศ.2559
วันที่ปรับปรุงข้อมูล'
ตุลาคม - ธันวาคม 2560
ผู้สำรวจ'
ผู้ช่วยศาสตราจารย์เยาวลักษณ์ ใจวิสุทธิ์หรรษา
ระบำชาติพันธุ์กำแพงเพชร
