ของดีของมอกล้วยไข่จังหวัดกำแพงเพชร

บทนำ

         มอกล้วยไข่เป็นแหล่งจำหน่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์จากกล้วยไข่และพืชผักผลไม้ ตั้งอยู่ริมทางหลวงแผ่นดินสายเอเชียหมายเลข 1 สายกำแพงเพชร – นครสวรรค์ กิโลเมตรที่ 343 ที่อยู่ห่างจากตัวเมืองกำแพงเพชร ประมาณ 10 กิโลเมตร มีร้านขายวางเรียงรายยาวประมาณ 200 เมตร ซึ่งสินค้าในตลาดมอกล้วยไข่เป็นแหล่งภูมิปัญญารวมสินค้าของคนในชุมชน ประกอบไปสินค้าและผลิตภัณฑ์แปรรูป ร้านค้า ในตลาดเปิดให้บริการตลอดทั้งวันแต่ปัจจุบันภายใต้สถานการณ์โควิด19 ทำให้มีการปรับเปลี่ยนเวลาปิดเป็นเวลาประมาณ 21.00 น. ตามมาตรการของภาครัฐ ทั้งนี้การศึกษาเรื่อง “ของดีของมอ กล้วยไข่จังหวัดกำแพงเพชร” จึงมีความสำคัญกับระบบเศรษฐกิจ และวิถีชีวิตของคนในชุมชนอย่างยืน บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ประวัติความเป็นมา 2) ประเภทผลิตภัณฑ์และขั้นตอนกระบวนการผลิต

คำสำคัญ: ของดีเมืองกล้วยไข่, ตลาดมอกล้วยไข่, ของฝากมอกล้วยไข่

ประวัติความเป็นมา

         ตลาดเป็นศูนย์กลางการซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้าที่สำคัญของชุมชนมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตลาดส่วนใหญ่สร้างขึ้นตามความต้องการของประชาชนที่อาศัยอยู่รอบชุมชนนั้น แม้ว่าสภาพของชุมชนและการดำรงชีวิตของคนในชุมชนหรือสังคมจะเปลี่ยนแปลงไปมากน้อยเพียงใดก็ตาม ตลาดยังคงมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของคนในชุมชน โดยเฉพาะแหล่งชุมชนที่มีประชาชนอาศัยอยู่หนาแน่น ตามนโยบายของรัฐบาล  ที่ส่งเสริมให้คนไทยอยู่เย็นเป็นสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดี อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดีมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงและอายุยืนยาว มีสัมมาอาชีพและรายได้ทั่วถึง จึงกำหนดนโยบายความปลอดภัยด้านอาหารขึ้นเพื่อรณรงค์และเผยแพร่คุณภาพและมาตรฐานอาหารไทยให้เป็นที่แพร่หลาย ตลอดจนเพื่อให้คนไทยบริโภคอาหารที่ถูกสุขอนามัย (ประพล  จิตคติ, การันต์  เจริญสุวรรณ, สุภาภรณ์  หมั่นหา และยุชิตา  กันหามิ่ง, 2558, หน้า 237) สรุปได้ว่า ตลาดเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนสินค้า ปัจจุบันตลาดส่วนใหญ่ดูจากความต้องการของชุมชนนั้น ตามสภาพแวดล้อมและการดำรงชีวิตในชุมชน ส่งผลให้คุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของคนในชุมชนได้ร่วมมือตามนโยบายความปลอดภัยด้านอาหารให้คนดำรงชีวิตตามมาตรฐานและสุขอนามัย
         จังหวัดกำแพงเพชรมีชุมชนที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมท้องถิ่น เป็นชุมชนโบราณขนาดใหญ่ที่มีผู้คนอาศัยมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงปัจจุบันจึงทำให้ชุมชนเหล่านั้นมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่ยังเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นทางศิลปะวิทยาการที่ได้รับอิทธิพลจากเมืองสุโขทัยเข้ามาสู่ จังหวัดกำแพงเพชร ที่ยังคงความงดงามของโบราณสถานที่ได้รับการยกย่องให้เป็นมรดกโลก อีกทั้ง ชุมชนโบราณ ที่ยังคงเอกลักษณ์ของชุมชนไว้คือ ตลาดย้อนยุคนครชุม ที่เป็นตลาดที่สะท้อนความ เป็นวัฒนธรรมของชุมชนในจังหวัดกำแพงเพชรเป็นอย่างดีทั้งวัฒนธรรมอาหารคาว อาหารหวาน อีกทั้งจังหวัดกำแพงเพชรยังมีชื่อเสียงเกี่ยวกับสินค้าการเกษตร คือ กล้วยไข่ซึ่งเป็นพืช เศรษฐกิจประจำจังหวัดกำแพงเพชรนอกจากนี้ยังมีตลาดริมทางมอกล้วยไข่ที่เป็นแหล่งรวมสินค้าแปรรูปจากกล้วยไข่ของคนในชุมชน (ประพล  จิตคติ และคนอื่น ๆ, 2558, หน้า 237) สรุปได้ว่า กำแพงเพชรมีความหลากหลายของวัฒนธรรมเป็นชุมชนโบราณตั้งแต่สมัยสุโขทัยและมีวัฒนธรรมที่โดดเด่นด้านศิลปะอีกทั้งยังมีชุมชนโบราณที่คงเอกลักษณ์ของชุมชนและสะท้อนความเป็นวัฒนธรรมของชุมชนในจังหวัดกำแพงเพชรได้ดี 
         ‘ตลาดมอกล้วยไข่’กำแพงเพชร – ตลาดริมทาง ‘ตลาดมอกล้วยไข่’ จ.กำแพงเพชร เป็นอีกหนึ่งตลาดสำคัญที่กรมการค้าภายในกระทรวงพาณิชย์เลือกมาส่งเสริม สนับสนุน พัฒนาให้เป็น ‘ตลาดริมทาง’ ตามนโยบายของรัฐบาลที่ต้องการขับเคลื่อนเศรษฐกิจภายในประเทศให้เข้มแข็งจากชุมชนและท้องถิ่นฐานตลาดริมทาง ‘ตลาดมอกล้วยไข่’ จ.กำแพงเพชร เป็น 1 ใน 5 ตลาดริมทาง บนถนนสายหลักของประเทศขึ้นภาคเหนือที่ผ่านแหล่งท่องเที่ยวหลายแห่งหลายจังหวัด นับเป็นจุดซื้อขายสินค้าที่น่าแวะในจังหวัดกำแพงเพชร กระทั่งช่วงปี พ.ศ.2516-2520 กลุ่มชาวบ้านได้นำผลผลิตพืชไร่ที่เหลือจากการบริโภค มาตั้งแผงขายกันบริเวณริมทางเพียง 4-5 ร้าน และนำ ‘กล้วยไข่’ มาวางขายเป็นเครือก่อน หลังจากนั้นจึงเริ่มนำกล้วยมาแปรรูป แสดงให้เห็นว่า การนำพืชจากไร่จากสวนที่เหลือสามารถนำมาแปรรูปเพื่อจำหน่ายเป็นของฝากและสามารถเก็บไว้ได้นาน สำหรับตลาดริมทาง ‘ตลาดมอกล้วยไข่’ ตั้งอยู่ริมทางหลวงแผ่นดินสายเอเชียหมายเลข 1 สายกำแพงเพชร – นครสวรรค์ กิโลเมตรที่ 343 มีร้านขายวางเรียงรายยาวประมาณ 200 เมตร จากตลาดมอกล้วยไข่สามารถเชื่อมโยงไปยังแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ ๆ ใน จ.กำแพงเพชร ได้ง่าย เช่น อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ที่องค์การยูเนสโกประกาศขึ้นทะเบียนเป็น ‘มรดกโลก’ เมื่อปี 2534 หรือจะไปสักการะวัดพระบรมธาตุ เจดียาราม นครชุม ที่อยู่คู่เมืองนครชุมมายาวนานกว่า 600 ปี ปัจจุบันตลาดมอกล้วยไข่เป็นตลาดริมทางหลวงที่ใหญ่ที่สุดของจังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์แปรรูปจากล้วยหลายชนิด ได้แก่ กล้วยน้ำว้า กล้วยไข่ เผือก มัน ฯลฯ ร้านค้าในตลาดเปิดให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง ทำให้มีลูกค้าหรือนักท่องเที่ยวแวะเวียนมาใช้บริการอย่างต่อเนื่อง (ข่าวสดออนไลน์, 2562) สรุปได้ว่า ตลาดมอกล้วยไข่เป็น 1 ใน 5 ของตลาดริมทาง ตลาดริมทาง มอกล้วยไข่เป็นหนึ่งตลาดที่สำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจในชุมชนให้เข้มแข็ง
         นายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ มอบนโยบายให้กระทรวงพาณิชย์ ส่งเสริมยกระดับพัฒนาตลาดชุมชนให้เพิ่มจำนวนมากขึ้น และทำให้เกิดความเชื่อมโยงกับแหล่งท่องเที่ยวที่มีอยู่ในจังหวัดนั้นๆการเข้ามาส่งเสริมพัฒนาตลาดมอกล้วยไข่ ของกรมการค้าภายใน เพื่อกระตุ้นการจับจ่ายใช้สอย ช่วยให้เกิดกิจกรรมการค้าขายและการท่องเที่ยวควบคู่กันไป ทำให้เกิดการหมุนเวียนทางเศรษฐกิจในชุมชน เป็นการสร้างอาชีพ สร้างรายได้ สร้างโอกาส และช่องทางการกระจายสินค้าเกษตร และสินค้าอื่นๆ แก่ผู้ค้าของชุมชน และสร้างความมั่นใจให้ผู้บริโภคได้เลือกซื้อสินค้าดีมีคุณภาพ มาตรฐาน ราคาเป็นธรรมแสดงให้เห็นว่า นายสมคิดเป็นตัวต้นคิดช่วยหารายได้ให้กับชุมชนและชาวบ้านแถวนั้นได้มีอาชีพไม่ว่าจะเป็นการเกษตรหรือผู้ว่างงาน ได้ใช้เวลาให้เกิดประโยชน์และเลี้ยงชีพตนและครอบครัว (ข่าวสดออนไลน์, 2562)
         จากผลการสำรวจตลาดมอกล้วยไข่ ขอยกตัวอย่าง 2 ร้าน คือ 1) ร้านยายเหรียญ เป็นร้านขายของฝากได้แก่ กล้วยอบเนยน้ำผึ้ง เผือกอบเนย กล้วยปาปริก้า กล้วยเบรคแตก เผือกเส้นเค็ม รายได้เฉลี่ยต่อวันอยู่ที่ประมาณ 2,000 ถึง 3,000 บาท โดยทางร้านมีทั้งการขายหน้าร้าน และทางเพจบนเฟซบุ๊ค โดยส่วนใหญ่ ลูกค้าที่สั่งเข้ามาจะเป็นลูกค้าจากต่างจังหวัด จอดรถซื้อติดไม้ติดมือกลับจากเที่ยวในเทศกาลต่าง ๆ จากนั้นก็แชร์ ๆ ต่อ ๆ กัน ทำให้ทางร้านมีรายได้ 2 ทางแต่เนื่องด้วยปัจจุบันทำให้พบปัญหาโควิด ทำให้รายได้ลดลง 2) ร้านป้าเลี่ยม ร้านป้าเลี่ยมตลาดมอกล้วยไข่ ขายของฝาก signature ของร้านคือ กล้วยฉาบ กล้วยปาปริก้า มันเส้นเค็ม รายได้เฉลี่ยต่อวันอยู่ที่ 3,500 ถึง 4,000 เนื่องจากเจอสถานการณ์โควิดเข้ามา ทำให้รายได้และลูกค้าที่มาซื้อหน้าร้านลดลงทางร้านจึงปรับตัวร่วมกับขายของออนไลน์ไม่ว่าจะเป็นทางเพจเฟซบุ๊ค หรือทางช้อปปี้ ทำให้มีลูกค้าสั่งเข้ามาทางออนไลน์และมีรายได้เพิ่มขึ้น สรุปได้ว่า จากการสำรวจทั้ง 2 ร้าน มีค่าเฉลี่ยต่อวัน 2,000 ถึง 4,000 เนื่องเจอสถานการณ์โควิดเข้ามาทำให้รายได้และลูกค้าที่มาซื้อหน้าร้านลดลงทางร้านจึงปรับตัวร่วมกับขายของออนไลน์ 
         สินค้าในตลาดมอกล้วยไข่เป็นแหล่งรวมสินค้าแปรรูปของคนในชุมชนมอกล้วยไข่มีสินค้าหลากหลายและของใช้ในครัวเรือน อาทิเช่น กล้วยอบเนย, เผือกทอดเค็ม, กล้วยเบรกแตก, ไม้กวาดดอกหญ้า, ตะกร้าสาน ฯลฯ มีราคาประหยัดและมีคุณภาพ อีกทั้งยังเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาจังหวัดกำแพงเพชรและจังหวัดใกล้เคียง ดังภาพ 1-4